Piyasada satışa konu olan ürünlerin işlevselliği yanında ambalajı, estetiği, hijyeniği ve dış güzelliğine büyük önem verildiğini son Roma yurt dışı gezimde gözlemledim. Bizde de bu konuda önemli gelişmeler olup, batı standartlarını yakalamak için özellikle son günlerde gıda sektöründe yasal önlemler getirilmektedir. Ek olarak ilgili ürün ihracata konu ise endüstriyel tasarım için bizde başka ülkelerde belki olmayan hibesel destekler var.

İŞLEVSELLİK, YENİLİK, ESTETİK, GÜZELLİK VE ENDÜSTRİYEL TASARIM İÇİN DESTEK PROGRAMI

Dış güzellik, estetik ve tasarım desteğini açıklamadan önce iç güzellik, işlevsellik için Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının en az 10 tasarımcı ve teknisyenden oluşan TASARIM MERKEZİ ile karıştırmamak gereklidir. Tasarım Merkezinde çalışan personeller diğer yerlerden ayrı giriş çıkış kontrollü izole bir yerde faaliyet gösterirken, Tasarım Departmanında böyle bir uygulama söz konusu olmayıp herkes çalıştığı yerde devam ediyor.

EKONOMİ BAKANLIĞININ TASARIM DEPARTMANI

– Bu Merkezde bize göre Ar-Ge veya tasarım projeleriyle gerçekleşen katma değeri yüksek ürün yeniliği prototipinin ihracat için seri üretimi ve ticarileşmesi, pazarlanması için yapılacak faaliyetler söz konusu olmaktadır.

– Başka bir deyişle OSLO Kılavuzuna göre mevcut ürünün fonksiyonel özelliklerinde ve kullanıcı kolaylıklarında yapılan iyileştirmeler ile gerçekleştirilen ürün yeniliğinin ihracat için pazarlama yeniliğinde bulunulması söz konusudur. OSLO Kılavuzunun 189.Paragrafında verilen örneğe göre; nefes alabilir, su sızdırmaz, vb. gibi yeni kumaşlar kullanılarak üretilen giysiler ürün yenilikleri olmakla birlikte, yeni bir müşteri grubuna yönelik olarak öngörülen giysiler için ya da ürüne daha yüksek derecede kişiye özellik kazandırarak daha yüksek kar marjı sağlamak amacıyla yeni bir şeklin ilk kez piyasaya sürülmesi, bir pazarlama yeniliğidir.

– Pazarlama yeniliğinde (Paragraf 169), ürün tasarımı ve ambalajlaması (Product), ürün konumlandırılması (Place), ürün tanıtımı (Promotion) veya fiyatlandırmasında (Price) mevcut duruma göre önemli derecede değişiklikler söz konusudur (4 P’lerde önemli değişiklik). Burada kullanılan ürün tasarım değişiklikleri, ürünün fonksiyonel ve kullanıcı özelliklerini değiştirme yanında, ürünün biçimindeki ve görünüşündeki, ambalajındaki değişiklikleri de ifade etmektedir.

– Ekonomi Bakanlığının 2008/2 sayılı Tasarım Tebliğinin Madde 6/A’ya göre aşağıdaki personel istihdam edilecektir;

– Tasarımcı: Faaliyet alanına göre ilgili mesleki örgüte üye olan veya tasarım ya da tasarımla ilgili alanlarda yükseköğrenim görmüş Türk tasarımcıları,

– Modelist: Tasarımı ve çizimi belirlenmiş olan konfeksiyon ürünlerinin üretilebilmesi için şablon ve kalıpların hazırlanmasını, ürüne uygun malzeme yapısının tespit edilmesini ve numune dikiminin yapılmasını takip eden, ilgili alanlarda mesleki eğitim görmüş kişileri,

– İlgili alanına göre Mühendisler.

Ar-Ge ve Tasarım Merkezinde görevli tasarımcılar SGK, stopaj, Ar-Ge İndirimi gibi teşviklerden yararlandığından net ücret üzerinden, Ar-Ge yada Tasarım merkezi dışındaki mühendisler için brüt ücret üzerinden aşağıda anlatıldığı gibi hibe teşviğine tabidir;

“MADDE 16 (3) 6/A maddesi kapsamında desteklenen tasarım ve ürün geliştirme projeleri; proje süresi boyunca, herhangi bir kamu kurumundan başka bir destek programı kapsamında destekten yararlandırılmazlar. 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde Ar-Ge ve tasarım merkezleri kapsamında gerek tam zamanlı gerekse kısmi zamanlı olarak desteklenen tasarımcı/modelist/mühendis işbu Tebliğ kapsamında net ücret üzerinden desteklenir” denilmektedir (Tasarım departmanında görev alan personeller TÜBİTAK projesinde görev alamaz). Bu durumda Ar-Ge Merkezindeki Tasarımcılar yada Tasarım Merkezindeki Tasarımcılar Tasarım Departmanı organizasyonunda da yer alarak desteklerden yararlanabilmektedir.

DESTEKLER

3 yıl süre ile Tasarım desteği ekindeki TASARIM ve ÜRÜN GELİŞTİRME PROJESİ BAŞVURU FORMU ile doğrudan Bakanlığa başvurup, kabul edilmesi halinde TASARIM DESTEĞİ HAKKINDA TEBLİĞ’in 6/A maddesine göre aşağıdaki desteklerden yararlanacaktır:

a) İstihdam edilecek tasarımcı, modelist ve mühendislerin brüt maaşları toplam en fazla 1.000.000 ABD Doları,

b) Alet, teçhizat, malzeme ve yazılım giderleri toplam en fazla 250.000 ABD Doları,

c) Seyahat ve web sitesi üyeliğine ilişkin giderleri toplam en fazla 150.000 ABD Doları, olmak üzere proje bazında %50 oranında desteklenir.

– Bir şirketin en fazla bir adet projesi desteklenir.”

Burada görüldüğü gibi nitelikli personel altyapısına büyük önem verilmektedir. Maaşlarının yarısının desteklendiği bu durumda mühendis, tasarımcı ve modelist istihdamı ve firmaların teknoloji kapasitesi artacaktır.

– Onaylanan projeler için 6 ayda bir ödemesi yapılmış harcama ve gider belgeleri için İhracatçı Birliklerine başvurulması gerekiyor.

– Bu kapsamda desteklenen tasarım ve ürün geliştirme projeleri; proje süresi boyunca, herhangi bir kamu kurumundan başka bir destek programı kapsamında destekten yararlandırılmazlar.

– Tasarım ve ürün geliştirme projeleri uygun görülen şirketler, destek kapsamına alındıkları tarihi müteakip her yılın ilk üç ayı içerisinde bir önceki yıla ait faaliyetlerini ve buna ilişkin değerlendirmelerini içeren bir raporu Bakanlığa intikal ettirir.

Ekonomi Bakanlığı Tasarım merkezinde istihdam edilecek personel için Sanayi Bakanlığı Tasarım Merkezlerinde olduğu gibi SGK, Stopaj ve %100 Ar-Ge indirimi desteği söz konusu olmayıp, tasarım ve ürün geliştirme projelerine ilişkin yukarıda tanımlanan maliyet kalemlerinde %50 geri ödemesiz hibe desteği söz konusudur.

Kaynak: https://www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/oracle/webcenter/portalapp/pages/content/htmlViewer.jspx?contentId=UCM%23dDocName%3AEK-215747&parentPage=ihracat

SONUÇ

Teknoloji tabanlı Katma Değeri yüksek ürünlerin daha fazla üretilerek, ihracatı arttırıcı ithalatı azaltıcı yönde etkilemek suretiyle, enflasyonun ve işsizliğin düşürülmesinde, kur artışlarının dengeli hale gelmesinde aşağıdaki linkteki onyedi adımlı modele göre, teşviklerin başlangıç noktası oluşturan TÜBİTAK projelerinin sayısının arttırılması ve işlem sürelerinin daha önce olduğu gibi hızlandırılması gerektiği görüşündeyiz.

http://www.abdanmerymm.com/wp-content/uploads/2018/04/B%C3%9CY%C3%9CME-MODEL%C4%B0-2.pdf