Prof. Dr. Atila BAĞRIAÇIK
Ulusal ve Uluslar arası Ar-Ge ve Yenilik
Hibe Fonları Uygulayıcısı, YMM
www.abdanmerymm.com
abdanmer@gmail.com
12.04.2016
GİRİŞ
Bu haftaki Şile’deki Ar-Ge ziyaretinde firmaların yetkilileri süreç yeniliği bağlamında üretim hatlarında makine, teçhizat, otomasyon yeniliği yapmak istediklerini, bu yolla verim ve kalite artışı ile standartlara uymayı hedeflediklerini ifade edip, piyasaya çıkacak ürüne odaklanmayı ikinci plana aldıklarını gözlemliyoruz. Bu yaklaşım uluslararası kılavuzlara göre Ar-Ge proje fikri için yeterli olmuyor.
AR-GE PROJE FİKRİ NASIL OLMALI?
– Ar-Ge kriterlerini belirleyen uluslararası Kılavuz olan Frascati 2015’in 48.sayfasında: Ürün standardının hazırlanması, gerçekleştirilmesi ve korunması amacıyla süreçte makine, otomasyon, hat, kalıp vb. üzerinde yenilik yapılsa dahi, proje kapsam dışına alınmaktadır.
– Öte yandan Oslo Kılavuzunun 156.paragrafında ürün yeniliği, mevcut özellikleri veya öngörülen kullanımlarına göre yeni ya da önemli derecede iyileştirilmiş bir ürünün ortaya konulmasıdır. Bu yenilik; teknik özelliklerde, bileşenler ve malzemelerde, birleştirilmiş yazılımda, kullanıcıya kolaylığında ve diğer işlevsel özelliklerinde önemli derecede iyileştirmeleri içermektedir.
– Bize göre bu ifadelerden süreç yeniliğinin Ar-Ge projesine konu olabilmesi için bu yeniliğin ürünün teknik özellikleri üzerinde var olan sorunlara karşı ek teknik iyileştirmeler ile kullanıcıya ek kolaylıklar sağlaması gerekir. Bu iki etki ihmal edilerek, süreç yeniliğinin sadece ürün üzerinde kalite artışı, maliyet düşüşü(ya da verim artışı) ya da standartlara uyumu sağlar şeklindeki ürün ve süreç yenilikleri yaklaşımı bizce yeterli olmayıp, sözünü ettiğimiz iki ana etkiyi destekleyici niteliktedir.
– Proje çıktısı makine olan Ar-Ge projelerinde de bu yaklaşım faydalı olabilir. Bu durumda projemizi tanımlarken sadece makinenin mukayeseli üstünlüğü değil, öngörülen makine iyileştirmesi ile makinenin üreteceği üründeki iyileştirmeleri de belirtmekte fayda bulunmaktadır.
SORUN YOKSA AR-GE PROJESİ DE YOK
Yine Frascati’nin 48.sayfasında şu açıklama yapılmaktadır: Proje bir sorunu çözmeye veya yeni bir yöntemin uygulanmasının etkilerini gözlemlemek için yapılırsa Ar-Ge kapsamına girer. Örneğin cesedin otopsisi rutin bir tıbbi hizmettir. Ancak aynı cesede kanserin yan etkilerini saptamak için özel inceleme yaparsak Ar-Ge proje kapsamına girer. Çünkü uygulama yenidir, etkileri belirsizdir, başarılı olursa başka hastalara da tatbik edilebilir
– Firmanın ürün ve/veya süreçlerinde teknik ve/veya kullanıma yönelik sorunlar yaşaması, bu sorunların firmaya özgü (unique) olması nedeniyle, sorun çözmeye yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi de Ar-Ge faaliyeti kapsamına girer. Haliyle sorun gidermenin Ar-Ge faaliyetinin hareket noktası olarak kabul edilip, önerilen proje faaliyetiyle yeni ya da kendi mevcut durumumuza ve yerli (ve ilave olarak ithal edilen ürünlere göre) önemli derecede iyileştirilmiş ürün yeniliği hedeflenmesi gerekmektedir(küçük çaplı değişiklikler Ar-Ge’ye dahil edilmemelidir).
Deneyimlerimize göre, Ar-Ge projelerinde mukayeseli üstünlük daha çok piyasaya çıkacak ürünlerin yerli/yabancı muadillerle yapılmakta iken, ürün ve süreç Ar-Ge projelerinde süreç mukayesesi daha çok firmanın kendi mevcut durumuyla analiz edilmektedir, çünkü her firmanın süreç yapısı tek olup, birbirine benzemez.
AR-GE PROJELERİNİ ÜRÜN VE PAZARLAMA YENİLİKLERİ TAKİP ETMİYORSA, KAYNAK İSRAFI POTANSİYELİ OLABİLİR
– Yazılarını zevkle okuduğum Sayın Serkan Bolat’ın linkedindeki son paylaşımında yer alan Teknoloji Olgunluk Seviyesi (TOS) tablosunda Ar-Ge, yenilik ve pazarlama arasındaki ardışık ilişkiyi görmek olanaklı:
Aynı linkteki şu tespit de önem arz ediyor: “ TOS 6, üzerinde çalışılan kritik teknolojilerin ve tekil bileşenlerin testlerinin bitirilerek müşterinin ihtiyacını tam olarak görebilecek şekilde bir ürün şemsiyesi altında birleştirildiği seviye. Bu seviyeden sonra teknolojinin değil, tüm sistemin ve yaratılan değerin olgunluğundan söz etmek daha doğru.”
Kaynak link: https://www.linkedin.com/pulse/teknoloji-olgunluk-seviyesi-serkan-bolat
Literatürümüzde bulunsun diye aynı yazıda söz edilen Ticarileşme Olgunluk Seviyesi (kaynak: Australian Government-Australian Reneweable Energy Agency) ile H2020 Üretim Olgunluk Seviyesini sunuyoruz.
Not; Resmi net görebilmeniz için resmin üstünü tıklayın.
Üretim Olgunluk Seviyesi (Manufacturing Readiness Levels (“MRL”)
(Kaynak: Appendix: Manufacturing Readiness Levels (“MRL”), HORIZON 2020 – WORK PROGRAMME 2014-2015 Secure, clean and efficient energy Part 10 – Page 136 of 136).
ÖZET SÖZ: GECE GÜNDÜZ YENİ ŞEYLER OKUYUP, UYGULAMA YAPMAMIZ LAZIM.
