Prof. Dr. Atila BAĞRIAÇIK
Ulusal ve Uluslar arası Ar-Ge ve Yenilik Hibe
Fonları Uygulayıcısı, YMM
www.abdanmerymm.com
abdanmer@gmail.com
GİRİŞ
Dış Ticaretle uğraşan firmalarımızın sözleşme ya da proforma fatura düzenleme aşamasında Teslim şekillerinden birini kullanmak zorundalar. İhracatçı ya da ithalatçı olma konumuna bağlı olarak uygun teslim şekillerini seçmek risk yönetimi açısından büyük önem taşımaktadır. Aşağıda bu konuda kritik hususlar hakkında açıklamalar yer almaktadır.
TESLİM ŞEKİLLERİNDE DETAYLAR
Tüm Incoterms terimleri ile birlikte bir yer adı belirtilmelidir (yükleme limanı, hedef limanı vb.)
- · “F” Grubu terimlerin yanında belirtilen yer adı malların nerede teslim edileceğini belirtir.
- · FOB, CFR, CIF gibi terimler sadece deniz ya da nehri taşımacılığı için kullanılmaktadır. Bunlar kara, ‘hava ve demiryolu taşımacılığı için kullanılmamalıdır. Bu tip taşımacılık türler için FCA, CPT ve CIP kullanılmalıdır.
- · Bazı durumlarda deniz taşımacılığı için dahi FOB uygun olmayabilir. Eğer mal konteyner içerisinde taşınıyorsa FCA kullanılmalıdır,
- · “C” Grubu terimlerin yanında belirtilen yer taşıma ücreti, sigorta ve masrafların hangi noktaya kadar ödendiğini gösterir. Bu terimlerin kullanılması teslimatın belirtilen yerde gerçekleştirileceği anlamına gelmez. Çünkü, “C” terimleri yüklemede satışları ifade eder ve satıcı yükleme limanında teslim yükümlülüğünü yerine getirir.
- · Yukarıdaki açıklamalardan da görüleceği üzere deniz yoluyla taşımalarda FOB, CFR ve CIF kullanılırken karayolu, havayolu ve demiryolu “ taşımalarında FOB yerine FCA, CFR yerine CPT, CIF yerine CIP kullanmak gerekmektedir. Uygulamada firmaların CFR ya da CPT yerine C.F ya C AND F kullanıldığı gözlenmektedir. Böyle bir teslim şekli mevzuata uygun olmadığından kullanılmaması gerekmektedir.
- Firmalarda gözlenen diğer bir olgu da ihracatçı firmalarımıza son zamanlarda gelen anlaşma şartları içinde, yurtdışındaki ithalatçılar CIP yerine DAP (D) grubu teslim şekli talep etmektedirler. Incoterms 2010’un Ocak 2011 yılı başından itibaren uygulamaya girmesiyle, Delivered at Terminal (DAT= Terminalde Teslim, örneğin yurtdışından İzmir limanına teslim) Delivered at Place (DAP= Varış yerinde Teslim, örneğin eşyanın İzmir limanından Manisa’ya taşınarak, Manisa Gümrüğünde işlemlerin yapılması) Deliverd Duty Paid (DDU). Aslında dış görünüş itibariyle örneğin, CIP Düsseldorf ya da DAP Düsseldorf ithalatçının Duesseldorf’daki gümrük idaresine teslimine kadarki aynı taşıma masraflarını kapsamaktadır. Ancak aradaki fark malın Türkiye’den Almanya’ya transit taşınması esnasındaki karşılaşılabilecek riskler ile ilgilidir. Bu riskler örneğin TIR’ın kaza yapması sonucu malın hasar görmesi, sigorta şirketi ile olan uğraşlar, tutanak tanzimi, mücbir sebepler nedeniyle navlun fiyatlarının yükselmesi, nakliye süresinin uzaması, aktarma maliyeti ve hasara uğrama ihtimali vb. sebebiyle malın alıcıya geç ve kusurlu teslim edilmesi sayılabilir. Eğer ihracatçının teslim şekli CIP ise, bu risklerin alıcıya devri FCA İstanbul teslim şeklinde olduğu gibi Türkiye’de geçmektedir. Oysa, DAP teslim şeklinde bu riskleri ihracatçı Düsseldorf’a kadar taşımaktadır. Dolayısıyla DAP’da ihracatçının sorumluluğu CIP’ e göre daha fazladır.
SONUÇ
Bu bakımdan önerimiz, ihracatçılar için en uygun teslim şeklinin EXW: ancak son aşamada CIF ya da CIP”in ötesine geçilmemesi, ithalatçı için ise CIP yerine DAT yada DAP teslim şeklini tercih etmesidir.
Etiketler:
