Prof. Dr. Atila BAĞRIAÇIK
Ar-Ge, Yenilik ve Tasarım Hibe Fonları,
Tasarım/Ar-Ge Merkezi Uygulayıcısı,
Öğretim Üyesi, Sorumlu Ortak Baş Denetçi, YMM
Gülçin GÖKÇEYREK
Ar-Ge, Yenilik ve Tasarım Projeleri,
Tasarım/Ar-Ge Merkezi Mali Rapor Uzmanı
25.01.2017
PROBLEMATİK DURUM
-Bağlantılı olduğumuz Ar-Ge merkezi projelerinde genelde yarıya yakını TÜBİTAK projeleri olmaktadır. Hem denetimlerde teyit garantisi hem de Ar-Ge harcama ve giderlerine hibe tatbik etmek için bu uygulama yaygın. Ancak beklentilere bağlı olarak proje girişi yapıldığı, proje başlangıç ve bitiş tarihleri planlandığı ve bu planlamaya göre merkezde çalışanların adam/ay oranları 1(bir) olacak şekilde düzenleme yapılmasına karşın, değerlendirme için hakemlerin gelmemesi programları alt üst etmektedir. Denetimler yapılmadığı için çoğu firma proje başlangıç tarihleri geçtiği halde projeye başlayamamaktadır. Keza, değerlendirme aşamasına gelmiş ve dönem raporları yazılmış firmalar için ise, izleyiciler ve buna bağlı olarak havaleler beklenmekte, gecikmeler(gelmemeler) nedeniyle planlamaya göre proje bitiş tarihleri geçtiği halde merkez kapsamında proje tamamlanamamaktadır.
-Ar-Ge yönetmeliği ile TÜBİTAK-TEYDEB mevzuatı birbiriyle tam örtüşmemektedir. Örneğin Yönetmelik genel giderleri Ar-Ge gideri olarak kabul ettiği halde TÜBİTAK 1507-1501 projelerinde kabul etmemektedir (sadece 1511’de kabul etmektedir, AB projelerinde hep kabul edilmektedir). Bu durumda dahil edecek miyiz? Aynı durum alet-teçhizat’ta tam ya da oransal desteklerde de söz konusudur.
– Öte yandan firmanın TÜBİTAK-TEYDEB’e verdiği projelerde Ar-Ge merkezi personeli ile merkezde görevli olmayan araştırmacı ve teknisyenler de görev aldığı durumlarda, TÜBİTAK’a verilen dönem ve YMM raporlarında vergisel teşviklerin mükerrerliği riskini nasıl önleriz? Bize ulaşan daha birçok sorunlar kayıtlı.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
-İlkin TÜBİTAK-TEYDEB’in normal sürece geçinceye kadarki dönemde merkez projelerinde bu kuruma verilen proje sayısında azaltmaya gidilmeli, verilen projelerde de süreler uzun tutulmalı, öz kaynaklı Ar-Ge projelerine ağırlık verilmelidir.
-Ar-Ge merkezinde görevli personelin haftalık 45 saat projelerde tam zaman çalışmasına dikkat edilmeli, bu konuda sürekli kontrol yapılmalıdır, çünkü vergisel teşvikler tam zaman esas alınarak faydalanılmaktadır. MEVZUATA UYGUN VE UYGULAMADA TEST EDİLMİŞ BİR KONTROL LİSTESİNİ OFİSİMİZİ ARAYARAK E-MAİL OLARAK İSTEYEBİLİRSİNİZ.
-Ar-Ge yönetmeliği ile TÜBİTAK mevzuatı arasında yukarıda da değindiğimiz gibi uygulama açısından farklılıklar vardır. Örneğin TÜBİTAK mevzuatı 1507 ve 1501’de genel giderleri kabul etmez, Ar-Ge merkezinde kabul edilir. TÜBİTAK’a göre prototip ürün yeniliği için alet-teçhizatı ya tam kabul ya da %40 oransal olarak desteklemektedir. Ar-Ge Merkezinde ise duruma göre yıllık ya da kullanılan süreye göre hesaplanan amortismanlar Ar-Ge gideri olarak kabul edilmektedir. Hangisi uygulanacak? Bize göre, bu konuda TÜBİTAK mevzuatı geçerlidir.
-Ar-Ge Merkezi başvurularında TÜBİTAK projesi de gösterilmiş, ancak daha halen destek karar yazısı TÜBİTAK’tan gelmemişse, buna rağmen proje başlangıç tarihine göre harcamalar yapılabilir ve teşviklerden yararlanılabilir. Kabul edilmiş olarak yazı geldiğinde ise mesele yoktur, reddedilmiş ise, merkez kapsamında proje geçersiz sayılıp, yürürlüğe konulmaz. Proje sayısı reddedilenler kadar eksik olarak kalabilir ya da reddedilenler yerine revize olarak projeler yapılabilir. Reddedilen projelerde yararlanılan teşvikler için düzeltme beyannamesi verilmesi gerekir.
DİĞER KRİTİK UNSURLAR
Ar-Ge Projesi devam ederken amortisman ayrılmaz.
Ar-Ge Harcamalarının aktifleştirilmesi;
263/751, 751/750 (kapatılması), 750/268, 630/751, 690/630
SONUÇ
Bizce mali teşviklerin uygulanmasında Ar-Ge proje mevzuat, yazma ve uygulanmasına dair bilgisi de olan (sentezleşmiş bilgi) YMM’lerle çalışılması daha uygun ve akıllı bir seçimdir.
