Prof. Dr. Atila BAĞRIAÇIK
Ulusal ve Uluslar arası Ar-Ge ve Yenilik
Hibe Fonları Uygulayıcısı, Öğretim Üyesi
Sorumlu Ortak Baş Denetçi, YMM
www.abdanmerymm.com
abdanmer@gmail.com
30.11.2015
GİRİŞ
Firmaların ürettiği ya da üreteceği ürün ile ilgili tanıtım ve pazarlama faaliyetleri özellikle ihracatımızın artmadığı dönemde büyük önem taşımaktadır. Tanıtılmayan ve pazarlaması yapılmayan ürünlerin satışı zordur. Bu faaliyetleri hibe olarak desteklemek için Sanayi Bakanlığının, Ekonomi Bakanlığının ve KOBİ’ler için KOSGEB tarafından destekler söz konusudur. Aşağıda kurumlarca sağlanan destekler konusunda mukayeseli bir analiz yapılmıştır.
A)BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞININ TEKNOTANITIM VE PAZARLAMA DESTEK PROGRAMI
TÜBİTAK ya da KOSGEB’den Ar-Ge ve yenilik projesi tamamlanarak prototipi oluşan yeni ürünün yurt içi tanıtımı ve pazarlama faaliyetinin 25.000 TL’ye kadar, yurt dışı tanıtımı ve pazarlama faaliyeti için 50.000 TL.’ye kadar faaliyet sayısına bakılmaksızın bir yıllık süre içinde fuara katılım, seyahat, reklam, ürün kataloğu vb. giderler için Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı hibe destekleri vermektedir (20.06.2013 R.G). Prototip ürün projesinin tamamlandığı tarihten itibaren 5 yıl içinde Bakanlığa her zaman için başvuruda bulunabiliniyor. Bu konudaki detaylı bilgileri şu linkten elde edebilirsiniz: “http://sagm.sanayi.gov.tr/DocumentList.aspx?catID=4352&lng=tr”.
Aşağıda okuyucuya ilk incelemede önemli olacağını düşündüğümüz bazı hususlara yer verilmiştir.
DESTEKLENECEK FAALİYETLER ŞÖYLEDİR:
| Destek Kalemleri Üst Limitleri |
1 Yurt dışı fuar giderleri 50.000 TL
2 Yurt içi fuar giderleri 25.000 TL
6 Broşür 4.000 TL
7 Katalog 6.000 TL
8 Flaş bellek 5.000 TL
9 e-ticaret sitesi üyeliği 5.000 TL
10 Yazılı medya gideri 5.000 TL
Desteklenecek Üst Limit 75.000 TL
BAŞVURU
Prototip ürün projesinin tamamlandığı tarihten itibaren 5 yıl içinde Bakanlığa her zaman için başvuruda bulunabiliniyor. Tanıtım ve pazarlama başvuru dosyası ile başvuru dosyasının CD ortamında kaydedilmiş bir kopyası, elden Bakanlığa teslim edilir.
Ayrıca, Bakanlık internet sitesi üzerinden oluşturulacak uygulama üzerinden de elektronik ortamda başvuru yapılabiliniyor. Başvurular Değerlendirme Komisyonu tarafından değerlendirilip, karara bağlanıyor. Daha sonra Bakanlık ile firma arasında yapılan sözleşmenin imza tarihinden başlayarak süresi bir yıldır.
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
Başvurular, değerlendirme kriterleri ve alt değerlendirme kriterlere göre değerlendirme komisyonu üyelerince ayrı ayrı puanlanır, puanların ortalaması alınarak değerlendirmeye esas teşkil edecek puan belirlenir ve elli (50) ve üzeri puan alan başvurular destek listesine alınır,
Değerlendirmede belirleyici ana kriterler şöyledir:
ÖDEMELER
– Ödemeler, sözleşmede belirtilen ödeme planı çerçevesinde Türk Lirası cinsinden yapılır. Harcama ve gider faturalarının ödemeleri yapıldıktan ve faaliyet tamamlandıktan en geç 15 gün içinde Bakanlığa gönderilir. Firma ön ödeme şeklinde avans isterse, bankadan sözleşme tutarı kadar teminat mektubu vermesi gerekiyor.
Ödemeler, aynen TÜBİTAK –TEYDEB avans ya da transfer ödemesinde olduğu gibi bankada birinde Bakanlık adına açılan hesaba yapılıyor.
ALTERNATİF PAZARLAMA VE TANITIM DESTEKLERİ
Bu kısımda Ar-Ge proje prototip çıktısı ile ilişkilendirilmeyen genel anlamda firmaların pazarlama ve tanıtım faaliyetlerine yönelik destekleri mukayese için analiz ediyoruz.
B) EKONOMİ BAKANLIĞININ TERCİHLİ OLARAK İHRACATÇI FİRMALARA SAĞLADIĞIDEVLET DESTEKLERİ
EKONOMİ BAKANLIĞI’nın özellikle ihracatçı firmaların pazarlama ve organizasyonel yenilikleri için öngördüğü aşağıdaki destekleri de firmaların sağlıklı büyümeleri için önemli etkiye sahiptir.
YURT DIŞINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN FUAR KATILIMLARININ DESTEKLENMESİ:
Yurt dışı fuarın genel nitelikli Milli Katılım veya Türk İhraç Ürünleri Fuarı olması halinde katılım bedelinin % 50’si, 10.000 ABD Dolarına kadar, Sektörel nitelikli Milli Katılım, Yabancı Katılımlı Sektörel Fuar veya Sektörel Türk İhraç Ürünleri Fuarı olması halinde ise 15.000 ABD Dolarına kadar desteklenmektedir.
PAZAR ARAŞTIRMASI VE PAZARA GİRİŞ DESTEĞİ:
Sınaî ve/veya ticari şirketler ile yazılım sektöründe faaliyet gösteren şirketlerce gerçekleştirilen yılda maksimum 10 yurt dışı pazar araştırması 2 kişilik gezilerine ilişkin giderler %70 oranında ve yurt dışı pazar araştırması gezisi başına en fazla 7.500 ABD Doları tutarında hibe alınabilmektedir.
PAZARA GİRİŞ BELGELERİNİN DESTEKLENMESİ:
Uluslararası pazarlarda faaliyet gösteren ya da gösterecek sınai ve/ veya ticari firmaların ülke pazarlarına girişte almak zorunda oldukları veya pazara girişte avantaj sağlayan CE, DIN, GMP, GOST, ISO 14001, 22000, 27001, 50001, RAL gibi belge/sertifika ve/veya test/analiz raporları için Ekonomi Bakanlığı tarafından destek kararı 4 Eylül 2014 Tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Firmaların Pazara Giriş Belgelerine ilişkin giderleri %50 oranında ve belge başına en fazla 25.000 ABD Dolarına kadar ve şirket başına yıllık en fazla 250.000 ABD Dolarına kadar hibe desteği alınabilecektir.
YURT DIŞI BİRİM, MARKA VE TANITIM FAALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİ:
Sınaî Kuruluşların en fazla 4 yıl,15 birimi geçmemek üzere,
‐Mağazaların kira giderleri, %60 oranında ve yıllık en fazla 120.000$.
‐Ofis, showroom ve reyonların Kira giderleri, %60 oranında ve yıllık en fazla 100.000$.
‐Depoların Kira ve/veya hizmet giderleri, %60 oranında ve yıllık en fazla 100.000$.
‐Yurt dışı birimi bulunan sınaî şirketlerin Türk ürünleri ve birimleri ile ilgili olarak yurt dışında gerçekleştireceği reklâm, tanıtım ve pazarlama giderleri, %60 oranında ve yıllık en fazla 150.000$.
‐Yurt dışı birimi bulunmayan ancak yurt içi ve tanıtım yapacağı ülkede marka tescil belgesine sahip sınai şirketlerin ürünleriyle ilgili olarak yurt dışında gerçekleştireceği reklâm, tanıtım ve pazarlama giderleri % 60 oranında ve yıllık en fazla 250.000 $ hibe alabilmektedir.
TÜRK ÜRÜNLERİNİN YURTDIŞINDA MARKALAŞMASI, TÜRK MALI İMAJININ YERLEŞTİRİLMESİ VE TURQUALITY®’NİN DESTEKLENMESİ:
Sınaî şirketler 10 yıl süre ile %50 oranlı olarak yılda neredeyse 2,5 milyon dolara kadar reklam, fuar, yurt dışı birim, mağaza açma, kira, franchising sistemi vb için hibe alabilmektedirler.
ÇEVRE MALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİ:
İmalat firmaların ISO, CE, Çevre ve gıda güvenliği, analiz raporların alınması için belge ve analiz raporu başına %50 oranında ve en fazla 25.000 ABD Doları’na kadar desteklenmektedir.
ULUSLARARASI REKABETÇİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİNİN DESTEKLENMESİ:
Bu destek kapsamında sınaî şirketlerin eğitim hizmeti alımları % 70 oranında yıllık 20.000 $’a kadar hibe desteği alabilmektedir. Bizce bu destek kapsamında URGE faaliyeti adı altında özellikle ihracatçılar birlikleri bünyesinde aynı sektörde faaliyet gösteren firmalar arasında sinerji yaratmak için şu an itibariyle 40’ın üzerinde kümelenme (cluster) grupları oluşturularak, AB’nin en çok önem verdiği bu yapılanmaya geçilmesi bizce firmaların Ar‐Ge ve yenilik proje çalışmalarını teşvik etmektedir.
Yukarıdaki analizlerden çıkar sanabileceği gibi, ülkemizin ihracatı arttıkça oluşacak yeni sorunlarla birlikte firmaların Ar‐Ge ve Yenilik proje yapma potansiyelinin de artabileceği ortaya çıkabilmektedir.
C) KOBİLER İÇİN KOSGEB’İN GENEL DESTEK PROGRAMI
KOSGEB’in aşağıdaki Genel Destek Programı da pazarlama ve organizasyonel yeniliklere yöneliktir:
PROGRAMIN AMACI VE GEREKÇESİ
* Proje hazırlama kapasitesi düşük KOBİ’ler ile KOSGEB hedef kitlesine yeni dahil olmuş sektörlerdeki KOBİ’lerin de mevcut KOSGEB desteklerinden faydalanması,
* KOBİ’lerin kaliteli ve verimli mal/hizmet üretmelerinin sağlanması,
* Mevcut KOSGEB desteklerinin revize edilerek daha fazla KOBİ’nin bu desteklerden yaygın şekilde faydalanması,
* KOBİ’lerin rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek amacıyla genel işletme geliştirme faaliyetlerinin teşvik edilmesi,
* KOBİ’lerin yurt içi ve yurt dışı pazar paylarını artırmak amacıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi.
PROGRAM BAŞVURUSU VE SÜRESİ KOBİ Beyannamesi onaylanmış işletmeler, KBS-KOSGEB Bilgi Sistemi(www.destek.kosgeb.gov.tr) üzerinden online olarak Genel Destek Programı Başvuru Formunu doldurabilirler. Akabinde Genel Destek Programı Başvuru Formu ve Genel Destek Programı Taahhütnamesini kaşeli-imzalı olarak bağlı bulunulan KOSGEB Hizmet Merkezi Müdürlüğüne teslim edilmesi gerekmektedir. Başvurunun uygun bulunmasıyla birlikte ve Taahhütnamenin evrak kayda alındığı tarihten itibaren 3 yıllık program süresi başlamakta olup, onaya müteakip programın içerisinde yer alan desteklere başvuru yapılabilmektedir. Program süresinde destek üst limitleri ve destek oranı aşağıdaki gibi uygulanmaktadır. Desteklere ait detaylı bilgiye sol menüden ulaşabilirsiniz. 3 yıllık süre sonunda program tamamlanmaktadır. İşletmelerin talep etmeleri halinde yeniden Genel Destek Programına başvuru yapabilirler.
Sağ taraftaki menüden veya destek adına tıklayarak destek hakkında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) DESTEK ORANI
Yurt İçi Fuar Desteği 30.000 1.Bölge (İstanbul) %50
Yurt Dışı İş Gezisi Desteği 10.000
Tanıtım Desteği 10.000
Eşleştirme Desteği 15.000
Nitelikli Eleman İstihdam Desteği 20.000
Danışmanlık Desteği 15.000
Eğitim Desteği 10.000
Enerji Verimliliği Desteği 30.000
Tasarım Desteği 15.000
Sınai Mülkiyet Hakları Desteği 20.000
Belgelendirme Desteği 10.000
Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği 20.000
Bağımsız Denetim Desteği 10.000
SONUÇ
Yukarıdaki analizlerden görüleceği üzere TÜBİTAK, KOSGEB Ar-Ge ve İnovasyon, EUREKA, HORIZON 2020 Ar-Ge proje prototip çıktısı ile bağlantılı Sanayi Bakanlığının destekleri hem hibe tutarı, oranı ve kapsamı itibariyle Ekonomi Bakanlığı ve KOSGEB desteklerinden daha fazladır. Bu bakımdan ilgili Ar-Ge kuruluşlarından alınacak tamamlanma yazıları ile bizce 2016 çalışma programının yapıldığı şu günlerde her an müracaatı yapılabilen teknopazar programına başvurmakta yarar var. Bu programda firma, fuar tercihlerini kendisi belirleyip, önceden belirlenen bir sınırlama söz konusu değildir.
