Prof. Dr. Atila BAĞRIAÇIK
Ar-Ge, Yenilik ve Tasarım Hibe Fonları,
Tasarım/Ar-Ge Merkezi Uygulayıcısı,
Öğretim Üyesi, Sorumlu Ortak Baş Denetçi, YMM
abdanmer@gmail.com
22.06.2016
GİRİŞ
Sitemizde yayınlanan 20.06.2016 tarihli SON GELEN TÜBİTAK -TEYDEB DESTEK KARAR YAZILARI ANALİZİME GÖRE, BUNDAN SONRA ÖNCELİKLİ TEKNOLOJİ ALANLARI İLE ORTAK AR-GE PROJELERİNE YÖNELİNMELİDİR isimli makalemizde belirttiğimiz gibi, bundan sonra başarı oranı daha yüksek olan TÜBİTAK-TEYDEB ortak Ar-Ge projelerine başvurmak daha akılcı görünüyor (http://www.abdanmerymm.com/son-tubitak-teydeb-destek-karar-yazilarinin-analizime-gore-bundan-sonra-oncelikli-teknoloji-alanlari-ile-ortak-ar-ge-projelerine-yonelinmelidir.html). Avantajları da örneğin destek oranının % 10 ilave arttırılması gibi oldukça iyi.
FARKLILIKLAR
Son zamanlarda ortak Ar-Ge projelerinin Mali Rapor denetimi ve YMM raporunun hazırlanması için tarafımıza taleplerde bulunuldu. Bulunulan taleplerde artış gözlemliyoruz. Tekli Ar-Ge projelerine göre ortaklı Ar-Ge projelerinin mali raporlamasında başlıca farklılıkları şöyle sıralayabiliriz:
– Her iki firma için ayrı ayrı dönem raporları yani ayrı ayrı teknik, mali ve YMM raporları hazırlanıyor.
– Hibeler için her iki firmanın da projedeki iş paketlerini gerçekleştirmeleri gerekiyor.
– Destekler her iki firmaya ayrı ayrı havale ediliyor.
– 1501 Sanayi Ar-Ge projelerinde ortakların biri ya da her ikisi KOBİ olduğunda, tek KOBİ durumunda 7.500 TL. her ikisi KOBİ olduğunda paylaşılarak fikir sahiplerine başarı hibesi olarak veriliyor.
– Gözlemlediğimiz kadarıyla ortaklardan biri ürün yeniliği geliştirirken, diğeri ürün yeniliğini gerçekleştirmek için gerekli olan makine, teçhizat, otomasyon, yazılımda vb süreç yeniliği yapıyor. Proje tamamlandığında makine firması anlaştıkları bedel üzerinden ürün yeniliği yapan firmaya fatura keserek satıyor.
– Ürün yeniliği yapan firma proje tamamlandığında TÜBİTAK-TEYDEB’den alacağı başarı belgesi ile KOSGEB Endüstriyel Uygulama, öncelikli teknoloji alanlar listesindeki NACE koduna giriyorsa Teknoyatırım ya da Ekonomi Bakanlığı 5.Bölge desteklerine başvurarak seri üretim ve ticarileşme için gerekli olacak makine ve teçhizat için hibe fonlarına başvurabiliyor.
ORTAK PROJELERDEN DOĞAN SİNERJİ
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının https://biltek.sanayi.gov.tr/sayfalar/rekabetoncesi.aspx adresinde firmalar arası işbirliğinin üstün yönleri örneklerle birlikte aşağıdaki şekilde sıralanmıştır:
TÜBİTAK-TEYDEB ORTAK AR-GE PROJELERİDEN REKABET ÖNCESİ İŞBİRLİĞİ PROJELERİNE YÖNELİŞ
TÜBİTAK-TEYDEB ortak Ar-Ge projelerinin gerçekleştirilmesinden sonra firmalar arasında gözlemlediğimiz stratejik bir işbirliği hususu da, birbirini tanıyan, yeteneklerinin tamamlayıcı niteliklerinden dolayı kendi başlarına gerçekleştiremeyecekleri projeleri gerçekleştirerek 2+2 = 4’den fazla sonuç aldıklarını görünce ortak projelere devam yanında, “Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri” ne yönelmeye başladıklarıdır.
5746 sayılı Ar-Ge Kanunun 2/d maddesi ile gündeme gelen “Rekabet öncesi işbirliği projeleri”: Birden fazla kuruluşun; ölçek ekonomisinden yararlanmak suretiyle yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlayarak verimliliği artırmak ve mevcut duruma göre daha yüksek katma değer sağlamak üzere, rekabet öncesinde ortak parça veya sistem geliştirmek ya da platform kurabilmek amacıyla yürütecekleri, Ar-Ge veya tasarım faaliyetlerine yönelik olarak yapılan işbirliği anlaşması kapsamındaki bilimsel ve teknolojik niteliği olan projeleri”dir diye tanımlanmıştır.
İŞBİRLİĞİ TÜRLERİ
Bizim düşüncemize göre kuruluşlar arasındaki işbirliği projeleri yatay(horizontal) ya da dikey(vertikal) bazda yapılabilinir.
– Yatay işbirliğine örnek; yüzey kaplama sektörüne hizmet veren firmaların dış ortamda bulunan bina dış yüzey yapı elemanları için korozyona dayanıklı kaplama geliştirilmesinde bir laboratuvar kurulması söz konusu olduğunda aşağıdaki test ve deneyler için aşağıdaki ekipman ihtiyacı karşılanabilir.
(Yoğunluk Testi: Piknometre, Konsantrasyon ölçümü: Refraktometre, Çinko Tayini, Sodyum Hidroksit Tayini, Sodyum Karbonat Testi, Demir tayini, Kobalt Tayini, 8.Krom +3 Tayini, RoHS Testi, Parlaklık Ölçüm Testi, Çinko Dağılım Oranı Testi, Kaplama kalınlığı testi, Görünüm kontrolü, Nitrat iyonu testi, Tuz testi).
– Dikey işbirliğine örnek; yeni tip ekmek geliştirebilecek pilot tesis verilebilir. Üniversitenin gıda ve/veya gıda makinaları bölümü, buğday tohumu geliştiren firma, gıda tünel tip fırınları geliştiren firma, karıştırıcı geliştiren birkaç tedarikçi ve ana sanayi firması ortak bir pilot tesis kurarak malzeme, ürün, makine veya proses geliştirebilirler.
DESTEKLER
Bakanlığın sunumunda;
İŞLEYİŞİ
– İşbirliğine girecek olan kuruluşlar bir araya gelerek Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına (BTS) bir proje sunarlar. Bu projedeki ürün ya da süreç yeniliğinin Ar-Ge unsuru taşıyıp taşımadığı hususu TÜBİTAK’a sorularak kanıtlanır.
– Onaylandığında ortak bir banka hesabı açılarak, kuruluşlar vaad ettikleri bedelleri hesaba yatırırlar, bu iş ve oluşa yukarıdaki resimdeki teşvikler uygulanır. Bakanlık’tan % 50 hibe verilecek olması büyük avantaj. Ayrıca kuruluşlar katkıları oranında da teşviklerden yararlanacak.
– Bu proje ile sektörlerin özellikle ortak ihtiyacı olan test platformları oluşturularak hem katma değerli ürünler üretilip hız artacak, döviz tasarrufu sağlanacak hem de dışa olan bağımlılığımız kalkacaktır. Dikey işbirliği projeleri ile yeni teknolojik ürünlerin prototipi pilot tesisler kurularak gerçekleştirilecek, buradan elde edilen deneyimle kuruluşlar kendi bünyelerinde seri üretime geçebileceklerdir. Bu süreçle kuruluşlar arasında rekabet içinde işbirliği kültürü gelişecektir.
ÖZET SÖZ: Ayrışarak değil, birleşerek rekabet güçlerimizi geliştirip, katma değeri yüksek teknolojik ürün üreterek ihracatımızda yaşadığımız kısır döngüyü kırabiliriz.
