Prof. Dr. Atila BAĞRIAÇIK
Ulusal ve Uluslar arası Ar-Ge ve Yenilik Hibe
Fonları Uygulayıcısı, YMM
Mevzuatlardaki son değişiklilerle ürüne alınan patent ya da faydalı modelle birlikte hem Ar-Ge ve Yenilik hibe destekleri teşvik ediliyor hem de prototipin seri üretime geçişi için geri ödemesiz ve geri ödemeli destekler ile SGK ve Vergi teşviklerinin kullanımı söz konusu oluyor.
Başlıca değişiklikleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
1.TÜBİTAK MEVZUATI
TÜBİTAK’IN 2014 Mayıs sonunda yaptığı değişiklikle Patent ya da faydalı model konusu önemli bir değerlendirme kriteri haline gelmiştir(kaynak,agy100-04-140):
“Proje konusu ile ilişkili –varsa- patent / faydalı model araştırması sonuçları:
| Patent numarası | Kayıtlı olduğu patent ofisi (TPE, EPO, USPTO, JPO…vb) | Yılı (başvuru aşamasında ise başvuru yılı) | Patent / başvuru sahipleri | Projeye girdi oluşturacak özet bilgi |
2.KOSGEB MEVZUATI
KOSGEB’in Ar-Ge ve Yenilik projelerinde patent veya faydalı modele sahip olunması önemli bir kriter olması yanında, Kurumun Endüstriyel Uygulama destek programının aşağıdaki desteklerinden yararlanmak için ön koşul oluyor.
Ar-Ge ve Yenlik projelerinin kamu kaynakları ile desteklenerek başarıyla tamamlanmış olması ya da Doktora çalışması neticesinde ortaya çıkan proje olması veya Patent belgesi alınmış olması şart koşulmaktadır.
| ENDÜSTRİYEL UYGULAMA DESTEK PROGRAMI | Destek Üst Limiti (TL) | DESTEK ORANI (%) |
| Kira Desteği | 18.000 | % 75 |
| Personel Gideri Desteği | 100.000 | |
| Makine-Teçhizat, Donanım, Sarf Malzemesi, Yazılım ve Tasarım Gid. Desteği | 150.000 | |
| Makine-Teçhizat, Donanım, Sarf Malzemesi, Yazılım ve Tasarım Giderleri Desteği (Geri Ödemeli) | 200.000 | |
3.BİLİM,SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞININ TEKNOLOJİK ÜRÜNLERİN YATIRIM DESTEK PROGRAMI
Bu kapsamda 29 Nisan 2014 tarihinde yayınlanan yönetmeliğin 5/3 maddesinde şöyle denilmektedir:
“(3) Ar-Ge süreçleri yurt dışında gerçekleşmiş ve o ülkedeki kurum, kuruluş veya fonlar tarafından desteklenmiş olan Ar-Ge ve yenilik projeleri sonucunda ortaya çıkan veya özkaynaklar kullanılarak yapılan Ar-Ge faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan ve patenti alınan teknolojik ürünün üretimine yönelik yatırımı, Türkiye’de yapılması halinde destek kapsamında değerlendirilir. Başvuru sahibi yatırımcının Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olma zorunluluğu aranmaz ve yatırımcıdan istenecek belgeler bu Yönetmeliğin uygulamasına ilişkin usul ve esaslarda belirtilir.
Bu durumda söz konusu olan destekler şöyledir:
A) Makine, Teçhizat desteği
– Mikro, Küçük ölçekli KOBİ’lere seri üretim için gerekli olan yatırım tutarının %40’lık bölümünü 5 milyon TL.’ye kadar hibe olarak veriliyor.
– Orta ölçekli KOBİ’lerde ilgili oran %30 ve 5 milyon TL.
– Büyük ölçekli firmalarda ilgili oran %10 ve 5 milyon TL.
B) Kredi faiz desteği
– Küçük ve Orta Ölçekli KOBİ’ler için 10 milyon TL.’ye kadar faizsiz yatırım kredisi imkanı, 10 milyon TL.’den sonrası için %50 indirimli kredi faiz desteği,
C) İşletme gideri desteği
– Yatırım tamamlandıktan sonra ki 1 yıl için üretim için gerekli olan enerji, personel ve kira giderinin %75’i hibe olarak ödeniyor.
4. PATENT YA DA FAYDALI MODEL UYGULAMASI İLE GETİRİLEN VERGİ İSTİSNALARI
İSTİSNALARIN ÖZÜ
KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI
6 Şubat 2014 tarihinde TBMM Genel Kurulunda kabul edilen 6518 sayılı Kanun’un 32 ve 82. maddeleri çerçevesinde 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/A maddesinden sonra gelmek üzere bir madde eklenerek Türkiye’ de gerçekleştirilen araştırma ve yenilik faaliyetleriyle yazılım faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan çıktılara ilişkin incelemeli patent ya da faydalı model alınmasından sonra 01.01.2015 yılından itibaren seri üretime geçilmesi elde edilecek gelirler, koruma süresi olan örneğin 10 yıl boyunca % 50 kurumlar vergisi istisnası yararlanacaklardır.
KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNASI
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/B maddesi kapsamındaki araştırma ve geliştirme, yenilik ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan patentli veya faydalı model belgeli buluşa ilişkin gayri maddi hakların kiralanması, devri veya satışı Katma Değer Vergisinden istisnadır.
5.EKONOMİ BAKANLIĞI 5.BÖLGE DESTEKLERİ
Patent veya faydalı model belgesine sahip olunması tercih edilerek TÜBİTAK ya da KOSGEB AR-GE projesi tamamlanan prototiplerin seri üretime yönelik yatırımların TÜBİTAK’ın görüşü alınmak suretiyle yatırım teşvik belgesine bağlanması halinde firmaya aşağıdaki 5.Bölge destekleri sağlanmaktadır:
5.BÖLGE DESTEKLERİ
İstanbul’da yada Bursa’da sabit yatırım tutarı en az 1 milyon TL oluyor. Sabit yatırım tutarı: Arazi-arsa, bina-inşaat, makine ve teçhizat ile diğer yatırım harcaması kalemlerinin toplamıdır. Ar-Ge projelerinde arsa, bina inşaat giderleri desteklenmez.
– Gümrük vergisi muafiyeti: Üçüncü ülkelerden makine ithalatlarında.
– KDV istisnası.
– Faiz desteği: Bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yetmişine kadar olan kısmı için ödenecek faizin, Türk Lirası cinsi kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı Ekonomi Bakanlığınca toplam tutarı yedi yüz bin Türk Lirasını geçmemek üzere karşılanır.
– Sigorta primi işveren hissesi desteği: Yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsel özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla ilave edilen, istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlık bütçesinden 6-7 yıl süre ile toplam sigorta desteğinin sabit yatırım tutarına oranı % 35’e ulaşıncaya kadar karşılanır.
– Sigorta primi desteği: Sigorta Primi Desteği ise teşvik belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının Bakanlık bütçesinden tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip 10 yıl süreyle karşılanır.
– Gelir vergisi stopaj desteği: Gelir Vergisi Stopajı Desteği, Yatırım Teşvik Belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken gelir vergisi stopajının asgari ücrete tekabül eden kısmının yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan tarihten itibaren 10 yıl süreyle verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk edecek vergiden terkin edilmesidir.
– Yatırım yeri tahsisi: Desteklerden yararlanacak yatırımlar için, 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Kanunun ek 3 üncü maddesi çerçevesinde Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre yatırım yeri tahsis edilebilir.
– Vergi indirimi: Gerçekleştirilecek yatırımlarda, 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi çerçevesinde gelir veya kurumlar vergisi, %30 yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar % 70 indirimli olarak uygulanır. Konunun anlaşılması için aşağıda İstanbul ili için bir örnek yer almaktadır.
İl: XXXXX
Yatırım Tutarı: 1.000.000TL
Yatırıma Başlama/Yatırımı Bitirme Tarihi: 01.10.2013 /30.09.2015
Yatırıma Katkı Oranı: %30
Kurumlar vergisi indirim oranı: %70
2014 yılındaki kurum kazancı: 100.000 TL
Hesaplamalar:
Yatırıma Katkı Tutarı: 300.000 (1.000.000X0,30) TL
2014 yılı için Hesaplanan Kurumlar Vergisi:100.000×0.20=20.000 TL
Hesaplanan indirimli Kurumlar Vergisi:100.000X0.20X0.30=6.000 TL
Tahsilinden Vazgeçilen Kurumlar Vergisi: 20.000- 6.000 =14.000 TL
Bu durumda indirimli oran nedeniyle tahsilinden vazgeçilen yukarıdaki 14.000 TL’lik vergi, 300.000 TL’ye ulaşıncaya kadar firma indirimli kurumlar vergisinden yararlanır.
(Kaynak:Ekonomi Bakalığı,Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında devlet destekleri,Adım adım uygulama rehberi).
Görüldüğü gibi yatırım teşvikinde örneğin 1. Bölge desteği sadece KDV istisnası ve 3. Ülkelerden makine ve teçhizat ithalatında gümrük vergisi muafiyeti sağlarken yani yatırım teşvik proje maliyetinin %20 si kadar teşvik sağlarken, yukarıdaki 5. Bölge destekleri ile bizim hesaplamalarımıza göre bu oran %50’nin üzerine çıkabilmektedir.
Firmalar makine teçhizat desteği için ya Ekonomi Bakanlığının 5. Bölge destek Programına ya da Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teknolojik Ürünler Yatırımları programına başvurabilir. Aynı makine/teçhizat yatırımı için iki programa aynı anda başvuramaz.
