Prof. Dr. Atila BAĞRIAÇIK
Ar-Ge, Yenilik ve Tasarım Hibe Fonları,
Tasarım/Ar-Ge Merkezi Uygulayıcısı,
İstanbul Esenyurt Üniversitesi Öğretim Üyesi, YMM
20/01/2019
GİRİŞ
-Ar-Ge, tasarım ve yenilik projeleri ile devamındaki seri üretim, ticarileşme projelerindeki danışmanlıklarımızda sürekli gündeme gelen “Ar-Ge İle Tasarım ve Yenilik Faaliyetlerini birbirinden nasıl ayıracağız?” sorusu için bizim şu an için bulduğumuz cevap, TRL ya da TOS Kavramıdır.
– TEKNOLOJİ OLGUNLUK SEVİYELERİ – TOS (TECHNOLOGY READINESS LEVELS -TRL)
– Mevcut sorunu çözecek yeni (inovatif) bir ürün ya da sürecin fikir-düşünce aşamasından ürünün ya da sürecin görevini başarı ile yerine getirmesine kadarki tüm teknolojik çalışmalar, Teknoloji Olgunluğu kavramı ile ifade edilmekte olup aşağıdaki 9 seviyenin yerine getirilmesi ile karşılanır:
TRL/TOS 1 -Temel prensiplerin gözlenmesi,
TRL 2 -Teknoloji konseptinin formüle edilmesi,
TRL 3 – Konseptin deneysel kanıtlanması,
TRL 4 – Laboratuvar seviyesinde teknolojinin geçerliliğinin onaylanması,
TRL 5 – Bütün ya da bileşenler itibariyle prototipin bilgisayar ortamında tasarımının onaylanması,
TRL 6 – Prototipin çalışma ortamına benzetilmiş ortamda denenmesi,
TRL 7 – Prototipin gerçek çalışma ortamında denenmesi,
TRL 8 – Prototipin test edilmesi,
TRL 9 – Prototipin gerçek imalat şartlarında geçerliliğinin kanıtlanması.
TRL YA DA TOS’UN BAĞLANTILARLA AÇIKLANAN RESMİ
Kaynak link: https://www.linkedin.com/pulse/9-secrets-top-5-sme-instrument-winners-kristjan-zemljic
Ar-Ge ile ticarileşme arasında baştan itibaren dikkate alınması gereken bütünlük bakış açısı vardır:
Not; Resmi net görebilmeniz için resmin üstünü tıklayın.
(Kaynak: Australian Government-Australian Reneweable Energy Agency)
TÜBİTAK-TEYDEB İLE KOSGEB AR-GE VE İNOVASYON PROJELERİ AR-GE PROJELERİDİR
-TÜBİTAK-TEYDEB ile KOSGEB Ar-Ge ve İnovasyon projelerinde teknoloji olgunluk seviyelerinin 1-9 arası faaliyetlerinin tamamını, birbirini takip edecek şekilde yerine getiririz.
– Araştırma (research) faaliyetlerinin bu seviyelerin 1-4 arası olduğunu, tasarım ve yenilik faaliyetlerinin 5’’ıncı seviyeden başladığını göz önüne alalım. TRL 1-literatür tarama, TRL 2-3 uygulamalı araştırma, TRL 4-5 deneysel geliştirme (teknoloji geliştirme) olduğunu da ek bilgi olarak dikkate alalım.
– TRL 5’den başlayıp TRL 9’a kadar devam eden Tasarım ve Yenilik Proje faaliyetlerinde TRL 5 Tasarım faaliyeti, TRL 6 prototipin çalışma ortamına benzetilmiş sanal ortamda denenerek doğrulanması (Autocad, Solidworks gibi), TRL 7 prototipin gerçek çalışma ortamında denenmesi, TRL 8 gerçek ürünün testi, TRL 9 gerçek ürünün kullanım yerinde imalat koşullarında geçerliliğinin kanıtlanması.
– Bu işlemler tamamlandıktan sonra, seri üretim şartlarında ekonomik ölçekli üretime sıra geliyor.
– TASARIM MERKEZİ PROJE FAALİYETİ
– Denilince bizce “Araştırması yada Ar-Ge’si firma içinde ve dışında daha önceden tamamlanmış prototip ürünün, farklı müşteri gruplarının değerleri, ihtiyaçları göz önüne alınarak ürünün işlevsel özelliklerinde, malzemesinde, teknik özelliklerinde, performansında yada kullanım kolaylıklarında sınırlı ölçüde de olsa araştırma çalışması yapılıp mukayeseli yenilik sağlayarak, tasarım oluşturma ve doğrulama ile prototipini gerçekleştirme faaliyetidir”.
AR-GE PROJELERİ İLE TASARIM VE YENİLİK PROJELERİ ARASINDAKİ FARKLARI AÇIKLAYAN BAZI ÖRNEKLER
– Firma (ya da müşterisi) kış aylarında kullanılmak üzere kaymayı azaltıcı bir lastik hamuru formülasyonu geliştirmek için Ar-Ge projesi sonucu bir ürün elde etmiş olabilir, bu Ar-Ge projesi ile alakalı harcamalar Ar-Ge Merkezinin harcama ve gideridir. Ancak, bu aşamada firma faaliyetlerini durdurmayıp değişik müşterilere farklı lastik diş formu ile kamyon, otomobil veya motosikletlerde kullanılabilecek ürün tasarlanması yaparak piyasaya yeni ürünlerini sunmaktadır. Bu faaliyetler Tasarım Merkezinin konusu olup, ilgili harcama ve giderler de Tasarım Merkezinin kapsamına girmektedir.
– Örneğin dış cephe boya formülasyonunu Ar-Ge projesi ile geliştiren firma, ihracat müşterisinin isteği üzerine bazı katkı maddeleri katarak kir tutmayan veya yağmurda suyu akıtan boyaları, kullanıcı isteklerine göre farklı ölçülerde tasarlayarak üretebilirler.
– Örneğin otomotivde kış şartlarında sessiz ve titreşimi sönümleyen bir motor takozunu Ar-Ge projesi kapsamında geliştiren firma, farklı markalar için, ölçülerinde değişiklikler yaparak aynı formülasyon ile farklı markalara ürün tasarlayabilirler.
SONUÇ
FARKINDALIK AR-GE VE YENİLİK İÇİN ÖNEMLİ
– Stephen R.Covey’in 8’inci Alışkanlık adlı kitabının 52.sayfasındaki R.D.Laing’e ait farkındalıkla ilgili şu alıntıyı ar-ge ve yenilik faaliyetlerimiz için de düşünmeliyiz:
“Düşündüklerimizin ve yaptıklarımızın kapsamı, farkına varamadıklarımızla sınırlanır. Farkına varamadığımız şeyin farkına varamadığımız için de değişmek için yapabileceğimiz pek bir şey yoktur; ta ki farkına varamamanın düşüncelerimizi ve eylemlerimizi nasıl biçimlendirdiğinin farkına varana kadar”.