Prof. Dr. Atila BAĞRIAÇIK
Ar-Ge, Yenilik ve Tasarım Hibe Fonları,
Tasarım/Ar-Ge Merkezi Uygulayıcısı, YMM
19/03/2024
– Frascati kılavuzunun kriterleri ve ilkeleri Ar-Ge çalışması yapmada hem proje yazmada hem de projenin denetimi için firmaları ziyaret eden hocalarımız için temel belirleyici ve alt yapı oluşturmaktadır. Söz konusu yeni güncelleme ile birlikte proje yazarken nelere dikkat etmeliyiz diye kendimize soru sorup cevabını zihnimizde aşağıdaki şekilde bulmaya çalıştık. Hepimizin birlikte eleştirel analizle hatalarımızı ayıklayarak farkındalığımızın artmasına katkıda bulunmak istedik. Aslında bu konuda KUR’AN’ın Zümer Suresi 18.ayetinde şöyle denilmektedir: ” O kullarımı ki, onlar sözü dinlerler, sonra da en güzeline uyarlar. İşte onlar, ALLAH’ın kendilerine hidayet verdiği kimselerdir. İşte temiz akıllılar da onlardır.” Elmalılı Hamdi Yazır.
BELLİ BAŞLI BİLGİLER
1.Kılavuzda Ar-Ge faaliyetlerinin temel, uygulamalı ve deneysel geliştirme olmak üzere üç türünden söz edilmektedir (Frascati Manuel2015,s.45). Ar-Ge çalışmalarında birinci seviyeden yani temel araştırmadan literatür tarama ile başlıyoruz. Örneğin nanolu iz bırakmayan endüstriyel veya evsel mutfak eşyalarının Ar-Ge projesinde nano ile teorik temel araştırmaya yönelik çalışmaları gözden geçiriyoruz. Daha sonra genel anlamda cam üzerine nano teknolojinin nasıl uygulandığının araştırılması (uygulamalı araştırma) yapılarak mutfak eşyalarında kullanılan cam dikkate alınarak (cam kalınlığı, koyu ve yansıtıcı özellikler vb) bu özellikteki camlarda nasıl uygulanacağının araştırması yapılıyor. Özellikle fırın gibi mutfak eşyalarında çok silinen camlarda cam üzerine uygulanan nano malzemenin camın saydamlığını bozmadan ve çok silinmelerde malzemenin yüzeyden uzaklaşma probleminin çözülmesi için (deneysel geliştirme) çalışmalar yapılıyor. Bu üçlü çalışma, Ar-Ge projeleri için Frascati Kılavuzu’nda ön görülen Ar-Ge çalışmalarının basamaklarıdır.
2.Ürün ve süreç yeniliği Ar-Ge projelerinde piyasaya çıkacak üründe mevcut duruma göre önemli derecede teknik iyileşme ve/veya kullanım kolaylığı sağlayarak, yıkıcı etki beklentisi olması gerekiyor. Ürün standardının hazırlanması, gerçekleştirilmesi ve korunması amacıyla süreçte makine, otomasyon, hat, kalıp vb. üzerinde yenilik yapılsa dahi, kapsam dışına alınmaktadır (age,s.48).
3.KOBİ’lerde genelde ayrı bir Ar-Ge departmanı ya da Ar-Ge merkezi bulunmamaktadır. Rutin üretim faaliyetleri yanında kısmi kullanımla Ar-Ge çalışması ile de meşgul olmaktadırlar. Bu durumda Ar-Ge projeleri için tasarım ve çizim faaliyetlerinde bulunulursa, bu çalışmalar Ar-Ge kapsamına girmektedir (age s.48).
4.Proje bir sorunu çözmeye veya yeni bir yöntemin uygulanmasının etkilerini gözlemlemek için yapılırsa Ar-Ge kapsamına girer. Örneğin cesedin otopsisi rutin bir tıbbi hizmettir. Ancak aynı cesede kanserin yan etkilerini saptamak için özel inceleme yaparsak Ar-Ge proje kapsamına girer. Çünkü uygulama yenidir, etkileri belirsizdir, başarılı olursa başka hastalara da tatbik edilebilir(age s.48).
5.Ar-Ge projeleri aşağıdaki beş kriterin hepsini karşılamalıdır:
– YENİ (NOVEL),
– YARATICI(CREATIVE),
– BELİRSİZ(UNCERTAIN),
– SİSTEMATİK(SYSTEMATIC),
– TRANSFER EDİLEBİRLİK VE/VEYA TEKRAR ÜRETİLEBİLİRLİK (TRANSFERABLE AND /OR REPRODUCIBLE) (age s.45).
ÖZET SÖZ
Global düşünüp, yerel davranmalıyız.
