Prof. Dr. Atila BAĞRIAÇIK
Ar-Ge, Yenilik ve Tasarım Hibe Fonları,
Tasarım/Ar-Ge Merkezi Uygulayıcısı, YMM
09/08/2023
Türkiye’nin 2021 yılı toplam ihracatı 225 milyar 368 milyon dolar iken Hindistan’ın ABD ve AB firmalarına yaptığı yazılımlardan elde ettiği yıllık gelir aynı yıl 156.7 milyar dolar civarındadır. Hindistan sadece yazılım geliri elde etmekle kalmıyor, ayrıca batılı firmaların birçok bilgisine sahip olduğu için kendisine bu firmaları bağımlı hale getirerek, kontrolü eline geçirmektedir.
Hindistan’ın 2075 yılında reel GSYİH’nın 52.5 trilyon dolar olacağı tahmin ediliyor. Bu rakamla dünya sıralamasında ABD’nin önünde, 1. sıradaki Çin’den sonra 2.sırada olacağı tahmin ediliyor.
https://lnkd.in/djQNrzUX
https://lnkd.in/d7k6Ycqb
A) YAZILIM AR‐GE PROJESİ HAZIRLANMASINDA DİKKAT EDİLECEK ÖZEL HUSUSLAR
Yazılım Ar-Ge Projelerinde bazı tanımlar şöyledir;
‐ Sistem Yazılımları (System Software)
‐ Uygulama Yazılımları (Application Software)
Sistem Yazılımları (System Software): Bilgisayarın kendisinin işletilmesini sağlayan, işletim sistemi, derleyiciler (compilers) (Yazılım programında, yazılan programı makine diline çeviren program), çeşitli donatılar (facility) gibi yazılımlardır.
Uygulama Yazılımları (Application Software): Bu kullanıcıların işlerine çözüm sağlayan örneğin çek, senet, stok kontrol, bordro, kütüphane kayıtlarını tutan programlar, bankalardaki müşterilerin para hesaplarını tutan programlar vs. gibi yazılımlardır.
Bütün sistem programları içinde en temel yazılım işletim sistemidir ki, bilgisayarın bütün donanım ve yazılım kaynaklarını kontrol ettiği gibi, kullanıcılara ait uygulama yazılımlarının da çalıştırılmalarını ve denetlenmelerini sağlar.
B) FRASCATİ KILAVUZUNA GÖRE YAZILIM AR‐GE PROJELERİNİN PARAMETRELERİ
FRASCATİ kılavuzu, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü OECD ülkelerinin İtalya’daki Frascati şehrinde toplanarak, Ar‐Ge projelerinin geçerlilik kriterlerini belirlediği bir dokümandır. Avrupa Birliğinde ve Türkiye’de Ar‐Ge projeleri yazarken, bu kılavuzdaki parametrelere dikkat edilmesi büyük fayda sağlar. Frascati’nin yazılım Ar‐Ge projeleri için model oluşturacak örnekleri aşağıda yer almaktadır. Proje yazarken bu kavramlara girip girmediğini test etmek büyük önem taşımaktadır.
Frascati’nin Ekim 2015 yeni güncellemesine göre yazılım Araştırma ve geliştirme faaliyet ve projeleri için model oluşturacak aşağıdaki ipuçlar verilmiştir:
– Yeni işletim sistemleri, programlama dillerinde iyileştirmelerin gerçekleştirilmesi.
– Mevcut teknolojiler üzerine yeni araştırma motorlarının tasarımı ve uygulanması.
– Network ya da sistemlerin yeni mühendislik çalışmalarında hardware ile software arasındaki çelişkilerin giderilmesi faaliyetleri.
– Yeni teknolojiler üzerine daha etkin algoritmaların yaratılması.
– Yeni güvenlik ve şifreleme tekniklerinin yaratılması.
Buradaki kriterlerin bir ya da birkaçı bizim yazılım Ar-Ge Merkezinin kurulumunda ve yürüteceği Ar-Ge projelerinde referans olarak alınır.
Araştırma ve Geliştirme faaliyeti unsuru taşımayan bazı yazılım proje örnekleri aşağıda verilmiştir :
C) Bilişim Ar‐Ge Projeleri
Yukarıda vermiş olduğumuz tanımlar doğrultusuna Yazılım ve Donanım projelerini iki ana gruba ayrılabilir.
1.Hardware‐Software Projeleri
Donanım projelerinde hem donanım hem de yazılımı kapsamaktadır. Basit bir örnek ile açıklamak gerekirse, son zamanlarda sıklıkla adres bulmak için kullandığımız Navigation’lar bunun için bir örnek olabilir. Şöyle ki, Uydudan sürekli olarak yayınlanan GPS (Global Positioning System) ile bilgilerini almak için geliştirilmiş olan cihaz bir donanım olarak görülebilir fakat alınan bu bilginin işlenerek anlamlı bir bilgi haline getirilip cihazda yüklü olan sayısal harita üzerinde konumlama ise bir yazılım ile gerçekleştirilecektir. Buradan anlaşılmaktadır ki, bu tip projelerde hem donanım hem de yazılım araştırma ve geliştirme faaliyetlerini kapsamaktadır. Bu tip projelerde donanım tek başına bir anlam teşkil etmeyecektir.
2.Software Projeleri
Bu tip projeler ise mevcut donanımlar üzerinde çalıştırılacak bir yazılımın geliştirilmesi ve/veya mevcut hardware özellikleri amaca yönelik bir yazılım sisteminin tasarlanması ve uygulanmasını kapsar.
Bilişim Projeleri
Genelde Bilişim projeleri aşağıdaki temel iş paketlerinden oluşur.
1.Kavram geliştirme: Bu aşamada, proje çıktısı ürün için yapılacak olan teknik ve bilimsel araştırmaları, bu araştırma sonuçları ile proje çıktısını ürünün araştırma ve geliştirme faaliyeti ile ilişkisi kurular. Yine bu aşamada proje çıktısı için alt yapı değerlendirilmesinin yapıldığı aşamadır. Kaynakların (insan, alet teçhizat, donanım, bilgi birikimi) proje çıktısının gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceğinin değerlendirildiği aşamadır.
2.Tasarım: Bu aşama eğer proje çıktısı hem donanım hem de yazılımı kapsar ise iki gruba ayırarak incelenebilir.
2.1 Donanım Tasarımı: Bu aşama proje çıktısının donanım kısmı ile ilgili olarak donanımın hedeflenen proje çıktısı için beklenen fonksiyonu yerine getirmesine yönelik faaliyetleri kapsar. Yine örneğimizden hareket edecek olursak, Navigation cihazının boyutlarının belirlendiği, iletişim protokollerinin, bu bilgileri almak için gereken kartların tasarlandığı, bağlantı şemalarının hazırlandığı, kullanılacak entegrelerin belirlendiği, PCB (Printed Circuit Board‐Baskı Devre Kartı) şemalarının çizildiği aşamadır.
2.2 Yazılım Tasarımı: Bu aşamada proje çıktısı ürün için veya donanım için yazılımın sahip olması gereken nitelikleri belirlenerek algoritmaların çıkartılması, çalıştırılacağı donanım ile ilişkilerinin belirlendiği aşamadır.
3.Alfa Prototip: Bu aşama eğer proje çıktısı hem donanım hem de yazılımı kapsar ise iki gruba ayırarak incelenebilir:
(Alfa Prototip İmalatı: Tasarlanan ve ilk denemelerin yapılacağı prototiptir. Amaç kullanılacak komponentlerin çalışırlığını gözlemlemek ve doğrulamaktır. Prototip aşamasında zaman ve maliyet tasarrufu sağlamak için Alfa prototipler sadece proje çıktısı ile ilgili hedeflenen başarı kriterlerini doğrulamak için görsel ve/veya ticari bir ürün haline gelmeden önce gerçekleştirilen sadece tasarımın doğrulandığı prototiptir.)
3.1. Donanım Alfa Prototip İmalatı: Bu aşamada tasarım aşamasındaki çıktıların uygulamaya döküldüğü aşamadır. Tasarlanan PCB şemalarına göre kartların oluşturulması, giriş ve çıkış parametrelerine göre donanımın ortaya çıktığı aşamadır.
3.2 Yazılım Alfa Test: Bu aşama tasarım aşamasındaki yazılım ile ilgili çıktıların yani geliştirilen algoritmaya göre yapılan donanım alfa prototip ile birlikte proje çıktısının ürünün başarı kriterlerine göre, kodların, uygulamanın geliştirildiği ve test edildiği aşamadır.
4.Pilot Uygulama ve Beta Testler: Bu aşama artık gerçekleştirilen alfa prototip imalatı ve yazılımlar geliştirilirken karşılaşılan problemlerin, bilimsel ve teknik belirsizliklerin ortadan kaldırılarak ticari ve uygulanabilir aşamaya getirildiği ve gerçek koşullarda test edildiği aşamadır.
Bilişim Proje Önerisi Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gereken Özel Fikirler
Burada yaşanan en önemli sorunlardan birisi de proje önerisi hazırlarken, projenin tanımının iyi yapılamaması Ar‐Ge sistematiğinin kurulamaması, Ar‐Ge unsurlarını ön plana çıkartılamaması ve de yeterli bir proje yönetiminin olmaması proje önerisinin destek kuruluşları tarafından reddine sebep olmaktadır.
D)YAZILIM PROJELERİNDE DEVRİMCİ İLERLEMELER KADAR, KADEMELİ İLERLEMELER DE YAZILIM AR-GE PROJELERİNİN KONUSUDUR
– İlerlemeler konusunda bakış açımız, uzun vadeli plan yapıp, her gün o alanda kademeli ilerleme yapmaktır. Azim, sabır ve sebat ile kısıtlı zamanımızı anlamlı bir gelecek için günlük zaman dilimlerine niyet edip çalışmaktır. Perttu Pölönen bu konuda,” …On yıl içinde, bu hafta yaptığınız şeylerden mutlu olacak mısınız? Ancak yirmi dört saat içinde başarılı olursanız, on yıl içinde başarılı olabilirsiniz, çünkü mantıklı zaman kullanımı ve uzun vadeli çalışma başarıya yol açacaktır.” der.
KADEMELİ YAZILIM GELİŞTİRMELERDE FRASCATİ NE DER?
– Frascati 2.70’e göre,” …Projelerin yazılım geliştirme bileşeni, bilgisayar yazılımı alanında ilerleme sağlıyorsa Ar-Ge olarak sınıflandırılabilir. Bu tür ilerlemeler genellikle devrimci (revolutionary) olmaktan çok kademelidir (incremental). Bu nedenle, mevcut bir program veya sistemdeki yükseltme, ekleme veya değişiklik, bilgi birikiminde artışla sonuçlanan bilimsel ve/veya teknolojik ilerlemeleri içeriyorsa, Ar-Ge olarak sınıflandırılabilir.”
– Benzeşim için, sağlıktan örnek, cesedin otopsisi rutin bir tıbbi hizmettir. Ancak aynı cesede kanserin yan etkilerini saptamak için özel inceleme yaparsak Ar-Ge proje kapsamına girer. Çünkü uygulama yenidir, etkileri belirsizdir, başarılı olursa başka hastalara da tatbik edilebilir.
Kaynak: Frascati, sayfa 44-49,OECD.
E) YAZILIM İHRACATI
20 Nisan 2022 tarih 31815 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Türkiye Bilişim Sektörünün Uluslararasılaşması ve E-Turquality (Bilişim Yıldızları) Programı Hakkında Karar” ve 5 Mayıs 2022 tarihinde “5447 Sayılı Türkiye Bilişim Sektörünün Uluslaarasılaşması ve E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) Programı Hakkında Kararın Uygulama Usul ve Esaslarına İlişkin Genelge” yürürlüğe girmiştir.
Karar:
Genelge:
https://ticaret.gov.tr/data/6267e9a013b8760630800333/5547%20UUE%20G.pdf
Alt Sektörler aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır;
Türkiye’de yerleşik bilişim ve alt sektörlerinde yer alan yazılım, gömülü yazılım, dijital oyun, e-spor, finansal yazılım ve teknolojiler, blok zincir yazılım ve teknolojiler, yapay zeka, büyük veri, siber güvenlik, akıllı şehir ile yeşil dönüşüm yazılım ve hizmetleri, telekomünikasyon, 5G, bulut ve iletişim hizmetleri, veri merkezi, bilişim hizmetleri, sistem bakım ve destek hizmetleri, dijital aracılık ve hizmet platformları ve ilişkili sektörlerinde faaliyet gösteren şirketler, kurumlar ve işbirliği kuruluşları sunulan desteklerden faydalanabilir.
YAZILIM ŞİRKETLERİNE YURTDIŞI HİZMET VE FAALİYET GİDERLERİNE İLİŞKİN SAĞLANAN BELLİ BAŞLI DESTEKLER İLGİLİ KARAR VE GENELGE MADDELERİYLE AŞAĞIDA YER ALMAKTADIR.
Yurt Dışı Ürün/Hizmet/Marka/Patent/Fikri Mülkiyet Hakkı Tescil ve Koruma Desteği:
(Karar MADDE 5- 1) Şirketin yurt içi tescil belgesine sahip oldukları ürün/hizmet/marka/patent /fikri mülkiyet haklarının yurt dışında tescili, akreditasyonu, yenilenmesi ve korunmasına ilişkin Genelgede belirtilen giderleri,
Destek Oranı: %60
Destek tutarı (yıllık en fazla): 600.000 TL
Destek Süresi (en fazla): 5 yıl
Genelge MADDE 13- (1) Şirketlerin yurt içi tescil belgesine sahip oldukları ürün/hizmet/marka/patent /fikri mülkiyet haklarının yurt dışında tescili, akreditasyonu, yenilenmesi ve korunmasına yönelik
desteklenir.
Belgelendirme Desteği:
(Karar MADDE 7-1) Şirketlerin Bakanlık tarafından belirlenen belge/sertifika/akreditasyon ile bunlara ait test işlemlerine ilişkin Genelgede belirtilen giderleri
Destek Oranı: %60
Destek Tutarı (yıllık en fazla): 600.000 TL
Destek süresi (en fazla): 5 yıl
Genelge MADDE 15- (1) Belgelendirme Desteği kapsamında Desteklenen Belge / Sertifika / Akreditasyonlar Listesi’nde yer alan belge / sertifika / akreditasyonlara ilişkin aşağıda belirtilen giderler desteklenir.
Yurt Dışı Arama Desteği:
(Karar MADDE 8-1) Şirketlerin yazılım/mobil uygulama/dijital oyun/dijital aracılık platformlarında geliştirme, kod inceleme ve test çalışmalarında yurt dışında yerleşik kişilerden yararlanmak üzere yurt dışı şirket ve platformlar ile gerçekleştireceği anılan çalışmaların yaptırılmasına yönelik Genelgede belirtilen iş ilanı verme, insan kaynağı arama, bağlantı kurma ve komisyon giderleri
Destek Oranı: %60
Destek Tutarı (yıllık): 300.000 TL
Destek Süresi (en fazla): 5 yıl
Genelge MADDE 16- (1) Şirketlerin yazılım/mobil uygulama/dijital oyun/dijital aracılık platformlarında geliştirme, kod inceleme ve test çalışmalarında yurt dışında yerleşik kişilerden yararlanmak üzere Desteklenen Arama Siteleri Listesi’nde yer alan platformlar üzerinden gerçekleştireceği anılan çalışmaların yaptırılmasına yönelik iş ilanı verme, insan kaynağı arama, bağlantı kurma ve komisyon giderleri.
Hizmet Pazarlamaya Yönelik e-ticaret Site ve Platformlar ile Uluslararası Kuruluşlara Bireysel Üyelik Desteği:
(Karar Madde 9- 1) Şirketlerin hizmet ürünlerini pazarlamalarına yönelik Bakanlıkça onaylanan e-ticaret siteleri ve platformlar ile uluslararası kuruluşlara üyelik giderleri,
Destek Oranı: %60
Destek Tutarı (yıllık en fazla): 48.000 TL (e-ticaret sitesi veya platform başına)
Destek Süresi (en fazla): 5 yıl
Genelge Madde 17- (1) Desteklenen e-ticaret site ve platformlar – Uluslararası Kuruluşlar Listesi’nde yer alan site ve platformlara üyelik giderleri desteklenir.
Yazılım, Mobil Uygulama, Dijital Oyun Geliştirme Desteği:
(Karar Madde 10- 1) Şirketler tarafından yabancı dilde yazılım, mobil uygulama, dijital oyun geliştirilmesi süreçlerinde çalıştırılmak üzere istihdam edilen aynı anda en fazla 5 adet personelin aylık brüt ücretleri,
Destek Oranı: %50
Destek Tutarı (yıllık en fazla): 300.000 TL (personel başına)
Destek Süresi (en fazla): 5 yıl
(Yeni mezun mühendis istihdamının teşvik edilmesine yönelik olarak, bu madde kapsamında son 1 yıl içerisinde üniversitelerin Genelgede belirtilen mühendislik bölümlerinden mezun olan kişilerin istihdam edilmesi halinde destek oranı %60)
Genelge MADDE 18-(1) Şirketler tarafından yabancı dilde yazılım, mobil uygulama, dijital oyun geliştirilmesi süreçlerinde çalıştırılmak üzere ilk defa istihdam edilecek personelin aylık brüt ücreti desteklenir. Halihazırda şirketin Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarında yer alan personelinin istihdam giderleri desteklenmez.
(2) Destek ön onay başvuruları, istihdamın başlatılmasından önce “Yazılım, Mobil Uygulama, Dijital Oyun Geliştirme Desteği Ön Onay Başvuru Belgeleri (EK-Geliştirme1)” ile birlikte KEP üzerinden Hizmet İhracatçılar Birliği’ne yapılır.
(3) Bu madde kapsamında istihdam edilen personelin Türkiye’deki veya denkliği Yüksek Öğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt dışındaki üniversitelerin en az 4 (dört) yıllık eğitim veren Mühendislik bölümlerinden mezun olması gerekir. Diploma tarihi itibariyle son 1 yıl içerisinde aşağıda belirtilen mühendislik bölümlerinden mezun olan personel için destek oranı %60 olarak uygulanır.
(4) Destek ödeme başvuruları, “ Yazılım, Mobil Uygulama, Dijital Oyun Geliştirme Desteği Destek Ödeme Belgeleri Başvuru Belgeleri (EK-Geliştirme2)” ile birlikte yazılım, mobil uygulama, dijital oyunun hazırlanarak uluslararası tüketiciye sunulmasını müteakip en geç 6 (altı) ay içerisinde KEP üzerinden Hizmet İhracatçıları Birliği’ne yapılır.
(5) İstihdam desteği başlangıcı olarak ön onay başvuru tarihinden sonra yapılan istihdam başlangıcı tarihi esas alınır.
(6) Desteğe konu yazılım, mobil uygulama, dijital aracılık ve hizmet platformu veya dijital oyunların yabancı dilin yanı sıra Türkçe sürümümün de olması durumunda geliştirme giderlerine yönelik destek hesaplaması harcamanın %50’si üzerinden yapılır.
(7) Yıllık destek tutarı limitine ilişkin süre başlangıcının hesaplanmasında ilk destek başvurusunda yer alan en eski tarihli ödeme belgesi tarihi esas alınır. Bu tarihten önce yapılan harcamalar değerlendirmeye alınmaz.
(8) Toplam süre başlangıcının hesaplanmasında ilk destek başvurusunda yer alan en eski tarihli ödeme belgesi tarihi esas alınır. Ödeme belgesi tarihinin bu dönem dışında yer aldığı harcamalar değerlendirmeye alınmaz.
(9) İstihdamı desteklenen personelin brüt ücreti, herhangi bir kamu kurum ve kuruluşlarınca sağlanan desteklerden yararlandırılmaz. 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri ile 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında tam veya kısmi zamanlı olarak teşviklerden yararlanan personel giderleri net ücret üzerinden desteklenir.
(10) Bu madde kapsamında yer alan destekten yararlanacak olan şirketlerin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde belirtilen kuruluş tarihi üzerinden en az 1 (bir) yıl geçmesi ve bilişim sektörlerini içerir 250.000 TL son yıl satış gelirine sahip olması gerekir.
(11) Bu maddenin onuncu fıkrasında belirtilen satış geliri her takvim yılı başında bir önceki yılın yıllık (Ortalama TÜFE + Ortalama Yİ-ÜFE)/2 oranında artırılarak güncellenir.
Kiralama Desteği:
(Karar Madde 11-1) Şirketlerin yabancı dilde yazılım/dijital oyun/mobil uygulama/dijital aracılık platformu geliştirilmesine yönelik olarak kiralayacakları test merkezi, simülatör, endüstriyel robotik teçhizat ve Genelgede belirtilen diğer teçhizat giderleri
Destek oranı: %50
Destek Tutarı (yıllık en fazla): 600.000 TL
Destek Süresi (en fazla): 5 yıl
(2) Yabancı dilde yazılım, mobil uygulama, dijital aracılık platformu veya dijital oyun geliştiren şirketler tarafından satın alınan ya da kiralanan yazılım lisanslarına ilişkin giderler
Destek oranı: %60
Destek Tutarı (yıllık en fazla): 600.000 TL
Destek Süresi (en fazla): 5 yıl
(Bu destek kapsamında satın alınacak, kiralanacak makine, teçhizat ve yazılımın yerli malı ve/veya yerli üretim belgesine/logosuna sahip olması durumunda %10 hibe oranı ilavesi)
Genelge MADDE 19- (1) Şirketlerin yabancı dilde yazılım/dijital oyun/mobil uygulama/aracılık platformu geliştirmelerine yönelik olarak aşağıda belirtilen kiralama ve kullanım giderleri desteklenir.
(2) Destek ön onay başvuruları, kiralamanın başlamasından en az 1 (bir) ay önce Kiralama Desteği Ön Onay Başvuru Belgeleri (EK-Kiralama1) ile birlikte KEP üzerinden Genel Müdürlüğe yapılır.
(3) Verilen ön onaya ilişkin revize yapılmasına yönelik başvurulur, kiralamanın başlamasından en az 15 (onbeş) gün önce ilgili başvuru belgelerinin revize edilmesi suretiyle KEP üzerinden Genel Müdürlüğe yapılır. Bahsi geçen süre içinde yapılmayan ön onay revize başvuruları değerlendirmeye alınmaz.
(4) Faaliyet sonrasında faaliyet ilişkin Kiralama Desteği Gerçekleşme Raporları (EK-Kiralama2) KEP üzerinden Genel Müdürlüğe iletilir.
………………..
(8) Bu maddede yer alan destekler kapsamında kiralanacak makine, teçhizat ve yazılımın yerli malı ve/veya yerli üretim belgesine/logosuna sahip olması durumunda, destek oranına %10 ilave edilir. Söz konusu kiralamaya yönelik olarak Devlet Malzeme Ofisi Kataloğu’ndan yararlanılabilir.
(https://www.dmo.gov.tr/TeknoKatalog/Arama)
Reklam, Tanıtım ve Pazarlama Desteği:
(Karar MADDE 14- 1) Yurt dışına yönelik olarak gerçekleştirilen ve Genelgede belirtilen reklam, tanıtım ve pazarlama faaliyetlerine ilişkin giderleri şirketler için,
Destek Oranı: %60
Destek Tutarı (yıllık): 4.800.000 TL. (yazılım/dijital oyun/mobil uygulama/dijital aracılık platformu başına)
Destek Süresi (en fazla): 5 yıl
Genelge MADDE 33- (1) Şirketlerin, geliştirdikleri yazılım/dijital oyun/mobil uygulama/dijital aracılık ve hizmet platformunun yurt dışına yönelik tanıtım ve pazarlama faaliyetlerine ilişkin desteklenen Reklam, Tanıtım ve Pazarlama, Analiz Faaliyetleri Listesi (EK-Pazarlama)’nde yer alan giderler desteklenir.
(2) Şirketlerin yıllık 5 (beş) adetten fazla yazılım/dijital oyun/mobil uygulama/dijital aracılık ve hizmet platformuna ilişkin reklam, tanıtım ve pazarlama faaliyetinde bulunması halinde, 5 (beş) adet üzerindeki her bir yazılım/dijital oyun/mobil uygulama/dijital aracılık ve hizmet platformu için destek üst limiti tutarı %50 uygulanır.
……….
(12) Bu madde kapsamında gerçekleştirilecek tanıtım faaliyetlerinin yabancı dilde ve yurt dışına yönelik olarak yapılması zorunludur.
(13) Destek kapsamındaki prodüksiyon harcamalarında, prodüksiyon konu tanıtımların Türkiye pazarına yönelik olarak da kullanılması durumunda prodüksiyon giderlerine yönelik destek hesaplaması harcamanın %50’si üzerinden yapılır.
Yurt Dışı Birim Desteği:
(Karar MADDE 22-1) Şirketlerin yurt dışı birimlerinin açılmasına ve işletilmesine yönelik Genelgede belirtilen brüt kiralama/kullanım hakkı, komisyon ve hizmet giderleri her bir birim başına
Destek Oranı: %60
Destek Tutarı (yıllık): 1.440.000 TL
Destek Süresi (en fazla): 5 yıl
Genelge MADDE 43- (1) Şirketlerin yurt dışı birimlerinin açılmasına ve işletilmesine yönelik,
a) Brüt kiralama giderleri,
b) Kullanım hakkı giderleri, komisyon giderleri, hizmet giderleri
desteklenir.
………..
(3) Birimin destek kapsamına alınması için birime ilişkin ilgili Ticaret Müşavirliği/Ataşeliği/Bakanlık Temsilcisinden onay alınması gerekir. Ülkede Ticaret Müşaviri/Ataşesi/Bakanlık Temsilcisinin bulunmadığı durumlarda birimin destek kapsamına alınmasından Genel Müdürlük yetkilidir.
