Prof. Dr. Atila BAĞRIAÇIK
Ulusal ve Uluslar arası Ar-Ge ve Yenilik
Hibe Fonları Uygulayıcısı, YMM
Selim KÜRTÜNLÜ
Makine ve Ar-Ge Mühendisi
14.04.2016
GİRİŞ
Ar‐Ge (Araştırma ve Deneysel Geliştirme) ve Yenilik projeleri genelde imalat sektörü ve yazılım firmaları için destek kuruluşlarına verilmektedir. Ulusal destek kuruluşu olan TÜBİTAK’a (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu) verilen Ar‐Ge ve yenilik projeleri çoklukla imalat sektörü ile ilgili olup, yazılım Ar‐Ge ve yenilik projelerinin sayı ve nitelik olarak geliştirilmesi gerekmektedir.
Türkiye’nin yıllık toplam yaklaşık ihracatı 130 milyar dolar iken ve mevcut ürün grupları ile artışında zorlanır iken, Hindistan’ın ABD ve AB firmalarına yaptığı yazılımlardan elde ettiği yıllık gelir 100 milyar dolar civarındadır. Hindistan sadece yazılım geliri elde etmekle kalmıyor, ayrıca batılı firmaların birçok bilgisine sahip olduğu için kendisine bu firmaları bağımlı hale getirerek, kontrolü eline geçirmektedir. AB 2014-2020 yıllarını kapsayan H2020 Araştırma ve Yenilik Çerçeve programı ile Ar‐Ge’ye toplam 71 milyar Euro ayırmış, bunun 13,557 milyar Euroluk kısmı (BİT-, fotonik, mikro ve nanoelektrik, nanoteknoloji, ileri malzemeler, ileri imalat ve süreç teknolojileri, Biyoteknoloji, uzay gibi Etkinleştirici Anahtar Teknolojiler‐KET) ve ağırlıklı bilgi ve iletişim teknolojilerine ayrılmıştır. Bizde de daha yoğun olarak yazılım Ar‐Ge’si yaparak ulusal ve uluslar arası destek kuruluşlarına proje vermenin önemi açıktır.
TÜBİTAK YAZILIM AR‐GE PROJESİ HAZIRLANMASINDA DİKKAT EDİLECEK ÖZEL HUSUSLAR
Yazılım Ar-Ge Projelerinde Olmazsa Olmaz Genel Şartları ve Tanımları, TÜBİTAK’ın Mayıs 2014 sonunda yaptığı değişiklikler dikkate alınarak aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
‐ Sistem Yazılımları (System Software)
‐ Uygulama Yazılımları (Application Software)
Sistem Yazılımları (System Software): Bilgisayarın kendisinin işletilmesini sağlayan, işletim sistemi, derleyiciler (compilers) (Yazılım programında, yazılan programı makine diline çeviren program), çeşitli donatılar (facility) gibi yazılımlardır.
Uygulama Yazılımları (Application Software): Bu kullanıcıların işlerine çözüm sağlayan örneğin çek, senet, stok kontrol, bordro, kütüphane kayıtlarını tutan programlar, bankalardaki müşterilerin para hesaplarını tutan programlar vs. gibi yazılımlardır.
Bütün sistem programları içinde en temel yazılım işletim sistemidir ki, bilgisayarın bütün donanım ve yazılım kaynaklarını kontrol ettiği gibi, kullanıcılara ait uygulama yazılımlarının da çalıştırılmalarını ve denetlenmelerini sağlar.
2015 FRASCATİ KILAVUZUNA GÖRE YAZILIM AR‐GE PROJELERİNİN PARAMETRELERİ
FRASCATİ kılavuzu, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü OECD ülkelerinin İtalya’daki Frascati şehrinde toplanarak, Ar‐Ge projelerinin geçerlilik kriterlerini belirlediği bir dokümandır. Avrupa Birliğinde ve Türkiye’de Ar‐Ge projeleri yazarken, bu kılavuzdaki parametrelere dikkat edilmesi büyük fayda sağlar. Frascati’nin Ekim 2015 yeni güncellemesine göre yazılım Ar‐Ge projeleri için model oluşturacak aşağıdaki ipuçları verilmiştir:
– Yeni işletim sistemleri, programlama dillerinde iyileştirmelerin gerçekleştirilmesi.
– Mevcut teknolojiler üzerine yeni araştırma motorlarının tasarımı ve uygulanması.
– Network ya da sistemlerin yeni mühendislik çalışmalında hardware ile software arasındaki çelişkilerin giderilmesi faaliyetleri.
– Yeni teknolojiler üzerine daha etkin algoritmaların yaratılması.
– Yeni güvenlik ve şifreleme tekniklerinin yaratılması.
Ar-Ge unsuru taşımayan bazı yazılım proje örnekleri aşağıda verilmiştir:
2002 yılında yayınlanmış olan Frascatti kılavuzu ile mukayese edildiğinde, bilişim projeleri ile ilgili destek kapsamı daraltılarak daha da özelleştirilmiş olduğu görülmektedir.
-Ar-Ge Projelerinde olmazsa olmaz ana kriterler:
– YENİ (NOVEL),
– YARATICI(CREATIVE),
– BELİRSİZ( UNCERTAIN),
– SİSTEMATİK(SYSTEMATIC),
– TRANSFER EDİLEBİRLİK VE/VEYA TEKRAR ÜRETİLEBİLİRLİK (TRANSFERABLE AND /OR REPRODUCIBLE).
Not: Kılavuzda kriterlerle ilgili bir örnek, cesedin otopsi si rutin bir tıbbi hizmettir. Ancak aynı cesede kanserin yan etkilerini saptamak için özel inceleme yaparsak Ar-Ge proje kapsamına girer. Çünkü uygulama yenidir, etkileri belirsizdir, başarılı olursa başka hastalara da tatbik edilebilir.
Kaynak: Frascati Manuel 2015,sayfa 44-49,OECD.
YAZILIM VE DONANIM PROJELERİNİN TÜRLERİ
Yukarıda vermiş olduğumuz tanımlar doğrultusuna Yazılım ve Donanım projelerini iki ana gruba ayrılabilir.
1.Hardware‐Software Projeleri
Donanım projelerinde hem donanım hem de yazılımı kapsamaktadır. Basit bir örnek ile açıklamak gerekirse, son zamanlarda sıklıkla adres bulmak için kullandığımız Navigation’lar bunun için bir örnek olabilir. Şöyle ki, Uydudan sürekli olarak yayınlanan GPS (Global Positioning System) ile bilgilerini almak için geliştirilmiş olan cihaz bir donanım olarak görülebilir fakat alınan bu bilginin işlenerek anlamlı bir bilgi haline getirilip cihazda yüklü olan sayısal harita üzerinde konumlama ise bir yazılım ile gerçekleştirilecektir. Buradan anlaşılmaktadır ki, bu tip projelerde hem donanım hem de yazılım araştırma ve geliştirme faaliyetlerini kapsamaktadır. Bu tip projelerde donanım tek başına bir anlam teşkil etmeyecektir.
2.Software Projeleri
Bu tip projeler ise mevcut donanımlar üzerinde çalıştırılacak bir yazılımın geliştirilmesi ve/veya mevcut hardware özellikleri amaca yönelik bir yazılım sisteminin tasarlanması ve uygulanmasını kapsar.
Bilişim Projeleri
Genelde Bilişim projeleri aşağıdaki temel iş paketlerinden oluşur.
1.Kavram geliştirme: Bu aşamada, proje çıktısı ürün için yapılacak olan teknik ve bilimsel araştırmaları, bu araştırma sonuçları ile proje çıktısını ürünün araştırma ve geliştirme faaliyeti ile ilişkisi kurular. Yine bu aşamada proje çıktısı için alt yapı değerlendirilmesinin yapıldığı aşamadır. Kaynakların (insan, alet teçhizat, donanım, bilgi birikimi) proje çıktısının gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceğinin değerlendirildiği aşamadır.
2.Tasarım: Bu aşama eğer proje çıktısı C.1’deki belirttiğimiz hem donanım hem de yazılımı kapsar ise iki gruba ayırarak incelenebilir.
2.1 Donanım Tasarımı: Bu aşama proje çıktısının donanım kısmı ile ilgili olarak donanımın hedeflenen proje çıktısı için beklenen fonksiyonu yerine getirmesine yönelik faaliyetleri kapsar. Yine örneğimizden hareket edecek olursak, Navigation cihazının boyutlarının belirlendiği, iletişim protokollerinin, bu bilgileri almak için gereken kartların tasarlandığı, bağlantı şemalarının hazırlandığı, kullanılacak entegrelerin belirlendiği, PCB (Printed Circuit Board‐Baskı Devre Kartı) şemalarının çizildiği aşamadır.
2.2 Yazılım Tasarımı: Bu aşamada proje çıktısı ürün için veya donanım için yazılımın sahip olması gereken nitelikleri belirlenerek algoritmaların çıkartılması, çalıştırılacağı donanım ile ilişkilerinin belirlendiği aşamadır. Eğer proje çıktısı C.2’deki tanımlandığı gibi sadece Yazılım ise, D.2.2 deki madde ile ilgili çalışma yapılır.
3.Alfa Prototip: Bu aşama eğer proje çıktısı C.1’deki belirttiğimiz hem donanım hem de yazılımı kapsar ise iki gruba ayırarak incelenebilir:
(Alfa Prototip İmalatı: Tasarlanan ve ilk denemelerin yapılacağı prototiptir. Amaç kullanılacak komponentlerin çalışırlığını gözlemlemek ve doğrulamaktır. Prototip aşamasında zaman ve maliyet tasarrufu sağlamak için Alfa prototipler sadece proje çıktısı ile ilgili hedeflenen başarı kriterlerini doğrulamak için görsel ve/veya ticari bir ürün haline gelmeden önce gerçekleştirilen sadece tasarımın doğrulandığı prototiptir.)
3.1. Donanım Alfa Prototip İmalatı: Bu aşamada tasarım aşamasındaki D.2.1 deki aşamadaki çıktıların uygulamaya döküldüğü aşamadır. Tasarlanan PCB şemalarına göre kartların oluşturulması, giriş ve çıkış parametrelerine göre donanımın ortaya çıktığı aşamadır.
3.2 Yazılım Alfa Test: Bu aşama tasarım aşamasındaki D.2.2 de yazılım ile ilgili çıktıların yani geliştirilen algoritmaya göre D.3.1 de yapılan donanım alfa prototip ile birlikte proje çıktısının ürünün başarı kriterlerine göre, kodların, uygulamanın geliştirildiği ve test edildiği aşamadır.
4.Pilot Uygulama ve Beta Testler: Bu aşama artık gerçekleştirilen alfa prototip imalatı ve yazılımlar geliştirilirken karşılaşılan problemlerin, bilimsel ve teknik belirsizliklerin ortadan kaldırılarak ticari ve uygulanabilir aşamaya getirildiği ve gerçek koşullarda test edildiği aşamadır.
Bilişim Proje Önerisi Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gereken Özel Fikirler
TÜBİTAK’da onaylanan Ar-Ge projelerinde hibe oranı en fazla %75-60 oranındadır.
Burada yaşanan en önemli sorunlardan birisi de proje önerisi hazırlarken, projenin tanımının iyi yapılamaması Ar‐Ge sistematiğinin kurulamaması, Ar‐Ge unsurlarını ön plana çıkartılamaması ve de yeterli bir proje yönetiminin olmaması proje önerisinin destek kuruluşları tarafından reddine sebep olmaktadır.
Ar-Ge merkezi kuramayan ya da Teknokente gidemeyen yazılım firmalarının bizim hesaplamalarımıza göre aynı anda TÜBİTAK’ta yürüyen 3 adet Ar-Ge projeleri mevcut ise, personel ve diğer harcama ve giderleri için alacakları hibeler yanında mali teşviklerden de aynı şekilde istifade edebilmeleri söz konusu olabilmektedir.
YAZILIM PROJELERİNDE ÜRÜN + SÜREÇ YENİLİKLERİ FIRSATLARI
– Yazılım projelerinde danışmanlık yaparken yazılım ve uygulama geliştirici firmaların, sektörel bazda geliştirdikleri yazılımlar için proje önerileri hazırlanmış ve başarılı şekilde sonuçlandırılmıştır. Yazılım firmaları için şimdiye kadar verdiğimiz Ar-Ge ve Yenilik projeleri; Pazar odaklı ve çıktısı ticarileşebilir satışa konu ürün projeler olmuştur.
– Gerek yurt dışında, gerek yurt içinde yazılım geliştiren yazılım evleri, genelde global bir yazılım yaparak, paket program olarak satışlarını gerçekleştirmektedir. Bu durumda bu yazılımı satın alan firmalar, kendi süreçlerinde uygulamaya adapte etmekte zorlanmakta ve bazen de başarısız olunmaktadır. Bu sorunları gözlemleyip deneyimlediğimiz için, yazılım firmalarının süreç yeniliği konusunda da çalışma yapmalarını hep motive ettik.
– Bir firma kendi ürettiği ürünlerin kontrolü, proses ve süreçlerini takip etmek için, kendi personel kaynakları ile gerçekleştirdiği yazılım ve uygulama geliştirmelerini “yazılımlar için bir süreç projesi” olarak nitelendirilmelidir.
– Her firmanın üretimini veya hizmetini gerçekleştirdiği ürünlerin yazılım ile yönetilmesi MIS (Management Information System) veya ERP (Enterprise Resource Planning) türevindeki yazılımları kendi personeli, bilgi birikimi ve geçmişteki tecrübelerine dayanarak geliştirmeleri durumunda, OSLO ve Frascatti Kılavuzlarında belirtilen esaslara uygunluk sağlaması halinde süreç yeniliği projesine konu olabilir. Burada ifade edilen ERP yazılımı mutlaka yenilikçi ve özgün yöne sahip bir yazılım olmalıdır. Elbette piyasada ERP yazılımları mevcut ve ticarileşmiştir. Bu açıdan bakıldığında, piyasada mevcut olan ve mukayeseli üstünlüğü olmayan bir ERP yazılımın desteklenmesi söz konusu olamaz. Fakat firmaların kendi süreçlerine özgü olarak geliştirecekleri, ERP yazılımları destek kapsamındadır. Örnek vermek gerekirse, talaşlı imalat yapan bir firmanın ürünlerinin izleme ve ölçme amaçlı olarak SPC(Statictical Proses Control) sonuçlarını takip etmesi, buradan Xr ve Rort, S gibi karar vermeye yönelik analizleri oluşturulması hatta, belirlenen limitler dışına çıkan ölçümleri sorumlularına akıllı telefonlarına mesaj/mail/uygulama destekli bildirimi ve sonuca göre hareket etmeyi, karar vermeyi kolaylaştıracak uygulamalar birer Ar-Ge projesi olarak değerlendirilmelidir. Her ne kadar piyasada SPC ölçümlerini yapacak farklı uygulamalar olsa da, SPC destekli ERP uygulaması yoktur. (En azından bizim bildiğimiz kadarıyla). Bizce geliştirilecek olan işte bu ERP yazılımına, SPC destekli karar mekanizma sisteminin eklenmesi, akıllı telefonlarla iletişime geçmesi, Cpk, Cmk gibi proses yeterlikleri ile makine yeterliliklerini bir bütün olarak ele alması özgünlüğüm katılmasıyla Ar-Ge faaliyetleri başlayacaktır.
TAMAMLANMIŞ TÜBİTAK YAZILIM PROJELERİNDEN SONRA SAĞLANABİLECEK TÜREV TEŞVİKLER
PROGRAMIN ÖZELLİKLERİ
Bu program desteği, firmaya bir defaya mahsus olarak verilir.
– Destek oranı %75,Süre: 18 aydır. Mevzuatta en az süre belirtilmediği için firma alımlarını gerçekleştirebilirse proje süresi bizce 6 aya kadar inebilir.
Destek Unsurları:
1.MAKİNE‐TEÇHİZAT, DONANIM, SARF MALZEMESİ, YAZILIM VE TASARIM GİDERLERİ DESTEĞİ
– İşletmeye; test, analiz ve laboratuar ekipmanı ile bunlara yönelik sarf malzemesi giderleri, üretim hattı tasarım giderleri, üretime yönelik makine, teçhizat, donanım, kalıp ve yazılım giderleri için destek sağlanır.
– Destek ödemesi yapılmadan önce, KOSGEB uzmanı işletmeyi ziyaret ederek, Ar‐Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Programı Tespit Tutanağını düzenler.
– Destek kapsamında satın alınacak makine‐teçhizat yeni veya en fazla 3 (üç) yaşında olabilir.
– Bu desteğin üst limiti; geri ödemesiz hibe olarak 150.000 (yüz elli bin) TL, geri ödemeli 200.000 TL’den 500.000 (beş yüz bin) TL’ye çıkarılmak üzere toplam 650.000 (altıyüz elli bin) TL’dir.
– Geri ödemeli desteklerde, destek ödemesinin yapılabilmesi için; destek ödemesinden önce işletmeden, destek tutarı kadar, son geri ödeme tarihinden asgari 2 (iki) ay sonrasını kapsayacak şekilde Banka Teminat Mektubu alınır. Ancak işletmenin uzun süreli teminat mektubu temin edememesi halinde asgari 1 (bir) yıl süreli teminat mektubu kabul edilebilir.
– Geri ödemeli destekler kapsamında yapılacak geri ödemeler, proje bitiminden itibaren 6 (altı) ayı ödemesiz olmak üzere, 3 (üç)’er aylık dönemler halinde 8 (sekiz) eşit taksitte yapılır. İlk taksitin geri ödeme tarihi, 6. (altıncı) ayın bitimini takip eden ilk iş günüdür.
– Projeye konusu satın alınacak makine ve teçhizatın; yerli malı olması durumunda, bu destek oranlarına % 15 ilave edilerek, oran % 90 olur.
2.PERSONEL GİDERİ DESTEĞİ
– Personel Gideri Desteği, projede çalışması şartı ile yeni istihdam edilecek personel için sağlanır. Bu destek, işletmenin son 4 (dört) aylık SGK Sigortalı Hizmet Listesinde bulunmayan yeni istihdam edilecek personel veya Taahhütnamenin Hizmet Merkezinde kayda alındığı tarih itibarı ile son 30 (otuz) gün içinde istihdam edilmiş olan personel için verilir.
– Desteklenecek personelin sayısına, niteliğine ve destek süresine Kurul karar verir.
– Personel giderlerindeki toplam destek 100.000 TL’den 150.000 TL’ye çıkarılmıştır. Net ücret üzerinden aylık, üniversitelerin lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrencilere ve lisans mezunlarına 2.000TL, yüksek lisans mezunlarına 2.750TL ve doktora mezunlarına 3.500TL olmak üzere artırılarak değiştirilmiştir. Ön lisans mezunlarına net ücret üzerinden aylık 1.500TL, destek sağlanması da projede çalışan personel giderleri karşılığı olarak eklenmiştir.
29 Nisan 2014 tarihinde ilgili Bakanlığı’nın yayınlanan yönetmeliğinde , TÜBİTAK-TEYDEB’e Ar-Ge ve Yenilik projeleri verilip onaylanarak tamamlanırsa , prototipi yapılan ürün yada yazılım Bakanlık tarafından ilan edilen teknoloji alanlar listesinde yer alarak seri üretimine geçişinde yılda iki –üç defa açıklanan çağrılara başvurulup,onaylanırsa aşağıdaki desteklerden yararlanılmaktadır.
DESTEKLER
A) Makine, Teçhizat desteği
– Mikro, Küçük ölçekli KOBİ’lere seri üretim için gerekli olan yatırım tutarının %40′lık bölümünü 5 milyon TL.’ye kadar hibe olarak veriliyor.
– Orta ölçekli KOBİ’lerde ilgili oran %30 ve en fazla 4 milyon TL.
Not: Yatırım projesine konu satın alınacak makine ve teçhizatın, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 63 üncü maddesi kapsamında Bakanlıkça hazırlanan usul ve esaslara uygun olarak alınmış Odalardan alınmış yerli malı belgesi ile tefrik edilmesi durumunda, belirtilen oranlara 10 puan daha ilave edilir.Başka bir deyişle yukarıdaki oranlar ithal ve yerli malı belgesiz yerli makine ve teçhizat alımlarında geçerli olup, Yerli Malı Belgesi”ne sahip Türkiye’deki makine ve teçhizat üreticilerinden veya tedarikçilerinden satın alınması halinde % 10’ar puan ilave edilir.
B) Kredi faiz desteği
– Küçük ve Orta Ölçekli KOBİ’ler için en az 1 yıl vadeli 10 milyon TL.’ye kadar faizsiz yatırım kredisi imkanı sağlanmaktadır.
C) İşletme gideri desteği
– Küçük işletmelere Yatırım tamamlandıktan sonraki 1 yıl için üretim için gerekli olan enerji, personel ve kira giderinin %75′i hibe olarak ödeniyor. Hibeli ve kredili desteklerin toplamı 10 milyon TL’yi geçemez.
NOT: Firmalar makine teçhizat desteği için ya aşağıda açıklanan Ekonomi Bakanlığının 5. Bölge destek Programına ya da Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bu programına başvurabilir. Aynı makine/teçhizat yatırımı için iki programa aynı anda başvuramaz.
TÜBİTAK AR-GE projelerinin tamamlanmasından sonra bu kurumdan alınacak yatırımın tamamlandığına dair bir yazı ile Ekonomi Bakanlığına başvurularak örneğin İstanbul ya da Bursa’da asgari 1 milyon TL meblağlı arazi-arsa, bina-inşaat, makine ve teçhizat ile diğer yatırım harcaması kalemlerinin toplamından oluşan sabit yatırım tutarı için yatırım teşvik belgesi alınarak, HER YER 5. BÖLGE SLOGANI ile aşağıdaki desteklerden yararlanılmaktadır:
5.BÖLGE DESTEKLERİ
İstanbul’da yada Bursa’da sabit yatırım tutarı en az 1 milyon TL oluyor. Sabit yatırım tutarı: Bina-inşaat, makine ve teçhizat ile diğer yatırım harcaması kalemlerinin toplamıdır.
– Gümrük vergisi muafiyeti: Üçüncü ülkelerden makine ithalatlarında.
– KDV istisnası.
– Faiz desteği: Bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yetmişine kadar olan kısmı için ödenecek faizin, Türk Lirası cinsi kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı Ekonomi Bakanlığınca toplam tutarı yedi yüz bin Türk Lirasını geçmemek üzere karşılanır.
– Sigorta primi işveren hissesi desteği: Yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsel özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla ilave edilen, istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlık bütçesinden 6-7 yıl süre ile toplam sigorta desteğinin sabit yatırım tutarına oranı % 35’e ulaşıncaya kadar karşılanır.
– Yatırım yeri tahsisi: Desteklerden yararlanacak yatırımlar için, 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Kanunun ek 3 üncü maddesi çerçevesinde Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre yatırım yeri tahsis edilebilir.
– Vergi indirimi: Gerçekleştirilecek yatırımlarda, 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi çerçevesinde gelir veya kurumlar vergisi, %30 yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar % 70 indirimli olarak uygulanır. Konunun anlaşılması için aşağıda İstanbul ili için bir örnek yer almaktadır.
İl: XXXXX
Yatırım Tutarı: 1.000.000TL
Yatırıma Başlama/Yatırımı Bitirme Tarihi: 01.10.2013 /30.09.2015
Yatırıma Katkı Oranı: %30
Kurumlar vergisi indirim oranı: %70
2015 yılındaki kurum kazancı: 100.000 TL
Hesaplamalar:
Yatırıma Katkı Tutarı: 300.000 (1.000.000X0,30) TL
2015 yılı için Hesaplanan Kurumlar Vergisi:100.000×0.20=20.000 TL
Hesaplanan indirimli Kurumlar Vergisi:100.000X0.20X0.30=6.000 TL
Tahsilinden Vazgeçilen Kurumlar Vergisi: 20.000- 6.000 =14.000 TL
Bu durumda indirimli oran nedeniyle tahsilinden vazgeçilen yukarıdaki 14.000 TL’lik vergi, 300.000 TL’ye ulaşıncaya kadar firma indirimli kurumlar vergisinden yararlanır.
(Kaynak:Ekonomi Bakalığı,Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında devlet destekleri,Adım adım uygulama rehberi).
Not 1: Görüldüğü gibi yatırım teşvikinde örneğin 1. Bölge desteği sadece KDV istisnası ve 3. Ülkelerden makine ve teçhizat ithalatında gümrük vergisi muafiyeti sağlarken yani yatırım teşvik proje maliyetinin %20 si kadar teşvik sağlarken, yukarıdaki 5. Bölge destekleri ile bizim hesaplamalarımıza göre bu oran %50’nin üzerine çıkabilmektedir.
Not 2: Yazılım Firmaları makine teçhizat desteği için ya Ekonomi Bakanlığının 5. Bölge Destek Programına yada Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bu programına başvurabilir. Aynı makine/teçhizat yatırımı için iki programa aynı anda başvuramaz.
KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI
6 Şubat 2014 tarihinde TBMM Genel Kurulunda kabul edilen 6518 sayılı Kanun’un 32 ve 82. maddeleri çerçevesinde 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/A maddesinden sonra gelmek üzere bir madde eklenerek Türkiye’ de gerçekleştirilen araştırma ve yenilik faaliyetleriyle yazılım faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan çıktılara ilişkin incelemeli patent ya da faydalı model alınmasından sonra 01.01.2015 yılından itibaren seri üretime geçilmesi elde edilecek gelirler, koruma süresi olan örneğin 10 yıl boyunca % 50 kurumlar vergisi istisnası yararlanacaklardır.
KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNASI
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/B maddesi kapsamındaki Araştırma ve Geliştirme, Yenilik ile Yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan patentli veya faydalı model belgeli buluşa ilişkin gayri maddi hakların kiralanması, devri veya satışı Katma Değer Vergisinden istisnadır.
AR-GE MERKEZİ /TASARIM MERKEZİ
1 Mart 2016 tarihindeki Yeni düzenleme ile Bakanlar Kurulu’nun belirleyeceği yazılım, ilaç ve tıbbi cihaz, tarım, gıda, biyoteknoloji, elektronik vb alanların spesifik ve katma değeri yüksek alanlarda Ar-Ge merkezindeki teknik personel sayısı 30 dan 15’e inmektedir. Tasarım merkezlerinde ise tasarımcı ve teknisyen tam zamanlı 10 personel gerekiyor. Her iki merkezde de temel bilimlerden fizik, kimya, biyoloji ve matematik bölümlerinden mezun olanlardan teknik ya da tasarımcı sayısının % 10’nunu geçmemek üzere istihdamı halinde 2 yıl süre ile asgari ücrete tekabül eden kısım Bakanlıkça firmaya hibe olarak verilecektir. Merkezlerde Kısmi ve tam zamanlı üniversite hocaları görevlendirilebilecek, döner sermaye yöntemi ile hocalardan hizmet alınması halinde kesilen faturanın gelir vergisi ve damga vergisi dışında fatura bedelinin % 85’i hocaya verilecek. Merkez personelleri Ar-Ge projesi ile ilgili olarak üretim hattında ya da firma dışında geçirecekleri süreler Bakanlığın belirleyeceği kriterlere uyması halinde teşviklerden kısıntıya gidilmeyecektir.
– İstihdam edilen personele uygulanılacak olan gelir vergisi stopaj istisnası doktoralılar için %95, yüksek lisanslar için %90 olmak üzere arttırılmış diğerleri için %80’de sabit tutulmuştur.
– Merkezlerde yabancı uyruklu nitelikli personelin istihdamında izin müessesesi işlemleri en aza indiriliyor.
– Ar-Ge ve Tasarım merkezleri tarafından siparişe dayalı olarak yürütülen Ar-Ge veya tasarım faaliyetlerine ilişkin olarak yapılan harcamaların sadece yüzde ellisi bu merkezler tarafından, bu harcamaların kalan yüzde ellisi ise siparişi veren gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından indirim olarak dikkate alınabilir. Özellikle bu hüküm beyaz eşya, mutfak eşyaları, otomotiv gibi markalara çalışan OEM firmaları için büyük avantajdır
SONUÇ
Ar-Ge ve Yenilik projeleri ile ilk prototipin hibe desteği sağlanırken ticarileşmesi ve seri üretim için Endüstriyel Uygulama, Teknoyatırım, 5. Bölge Teşviklerinin kullanılır olması, patent ya da faydalı model alınması halinde de satıştan elde edilen karın yarısı için koruma süresi boyunca kurumlar vergisi istisnasının getirilmesi yazılım firmalarına tüm boyutlarda büyük avantajlar getirmektedir. Bizim deneyim ve gözlemlerimize göre türev teşviklerden yararlanmak için bilişim firmalarının hareket noktası olarak aşağıdaki üç kurumdan Ar-Ge ve yenilik projeleri ile başlamalarıdır:
